Festiwale i nagrody, Filmy
źródło: Getty Images
autor: Carlo Allegri
autor: Carlo Allegri
Wielu założycieli dzisiejszego Hollywood przybyło do Kalifornii z terenów dzisiejszej Polski. Jacy twórcy powtórzyli ich drogę i sami podbili Fabrykę Snów? W tym rankingu przyglądamy się dziesięciu nazwiskom ludzki kina, którzy zrobili kariery w amerykańskim przemyśle filmowym. Choć ta grupa liczy wciąż niewiele osób, w ostatnich latach zaczęła stale się powiększać. W wyróżnionym gronie nie zabraknie reżyserów, autorów zdjęć, kompozytorów, kostiumografów czy aktorów.
Janusz Kamiński
Kamiński urodził się w 1959 roku w Ziębicach koło Wrocławia. Jako dwudziestokilkulatek postanowił wyemigrować z Polski. Gdy trafił do Stanów Zjednoczonych, zaczął studiować w Chicago, a jego uwaga zwróciła się ku filmowi. W przemyśle pod swoje skrzydła wziął go uznany autor zdjęć Phedon Papamichael. W latach 90. Polak pracował już samodzielnie. Jeden z jego projektów – film telewizyjny "Dziki kwiat" – zobaczył Steven Spielberg. Niedługo później reżyser zaproponował Kamińskiemu pracę przy swoim nowym dramacie "Lista Schindlera". Duet zrobił łącznie aż 19 filmów, w tym m.in. "Szeregowiec Ryan", "Zaginiony Świat: Jurassic Park", "Raport mniejszości", "Lincoln" czy "West Side Story". Polakowi współpraca ze Spielbergiem przyniosła też dwa Oscary.
Dariusz Wolski
Od 1976 roku urodzony w Warszawie Wolski był studentem Wydziału Operatorskiego Szkoły Filmowej w Łodzi. Trzy lata później opuścił Polskę na rzecz Stanów Zjednoczonych. Zaczął prace przy niskobudżetowych produkcjach. Gdy trafił do Hollywood, został tam do teraz. Pracował nad największymi filmowymi seriami, z najważniejszymi nazwiskami w przemyśle. Na koncie ma zdjęcia do czterech części cyklu "Piraci z Karaibów", a także widowiska w reżyserii Alexa Proyasa, Joela Schumachera, Roberta Zemeckisa, Tima Burtona czy Tony’ego i Ridleya Scottów. Współpraca z twórcą "Helikoptera w ogniu" rozwinęła się już do dziewięciu wspólnych produkcji, w tym ostatnich, "Dom Gucci" i "Napoleon". W 2021 roku otrzymał swoją pierwszą nominację do Oscara za kostiumowy dramat "Nowiny ze świata" Paula Greengrassa.
Sławomir Idziak
Absolwent łódzkiej Szkoły Filmowej zdążył pracować z uznanymi polskimi twórcami, nim zaczął podbijać Hollywood. Tworzył filmy Krzysztofa Zanussiego ("Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest", "Stan posiadania", "Paradygmat, czyli potęga zła", "Rok spokojnego słońca", "Kontrakt", "Bilans kwartalny", "Constans"), Andrzeja Wajdy (Dyrygent) czy Krzysztofa Kieślowskiego ("Blizna", "Krótki film o zabijaniu", "Dekalog V", "Podwójne życie Weroniki", "Trzy kolory: Niebieski"). Za oceanem pracował przy superprodukcjach "Gattaca - Szok przyszłości" (1997), "Dowód życia" (2000), "Król Artur" (2004) czy "Harry Potter i Zakon Feniksa" (2007). Zdjęcia do wojennego "Helikoptera w ogniu" (2001) przyniosły mu nominację do Oscara.
Małgosia Turzańska
Pochodząca z Krakowa Turzańska dziś współpracuje z najgorętszymi nazwiskami w przemyśle filmowym. Pokonała drogę od studentki praskiego DAMU, asystentki Agnieszki Holland, przez podróż do USA, rozpoczęcie kursu na Tish School of Arts i projektowanie kostiumów dla produkcji studenckich. W końcu dotarła do Hollywood, gdzie dziś pracuje. Może pochwalić się swoimi dokonaniami w znanych filmach, takich jak "Plan Maggie", "Aż do piekła", "Dolina przemocy", "X", "Pearl", "Zielony rycerz" czy "Nigdy cię tu nie było". Ubierała też gwiazdy seriali "Stranger Things", "The First. Misja na Marsa" i "Ekspatki".
Abel Korzeniowski
Kompozytor jest kolejnym pochodzącym z Krakowa przedstawicielem Polski w Hollywood. Pracę w kinie zaczynał jednak jeszcze w ojczyźnie. Za muzykę do "Dużego zwierza" Jerzego Stuhra otrzymał nagrodę na festiwalu w Gdyni. Spod jego ręki wyszły również kompozycje do "Anioła w Krakowie" czy "Pogody na jutro". Później Korzeniowski współpracował m.in. z projektantem mody i reżyserem Tomem Fordem ("Samotny mężczyzna", "Zwierzęta nocy"). Pisał muzykę do serialu "Dom grozy" czy filmów "Zakonnica", "Gra szpiegów", "Emily" czy "Till". Ostatnio jego pracę mogliśmy usłyszeć w horrorze "The Watchers".
Dagmara Domińczyk
Córka opozycjonisty Mirosława Domińczyka wraz z całą rodziną przeniosła się do USA w 1983 roku. Po zakończeniu studiów zadebiutowała na Broadwayu i rozpoczęła karierę na ekranach. W aktorskim CV ma m.in. role w filmach "Hrabia Monte Christo", "Imigrantka", "Asystentka", "Córka", "Na dnie", "Priscilla" czy "Dziewczyna Millera". Gościnnie występowała w serialach "Żona idealna", "W garniturach", "Kroniki Times Square", "Zakazane imperium" czy "Syn marnotrawny". Niedawno mogliśmy oglądać ją w dwóch produkcjach HBO – "Miasto jest nasze" i "Sukcesja". Prywatnie jest żoną znanego z serii "Obecność" amerykańskiego aktora Patricka Wilsona.
Pola Negri
Jedna z gwiazd kina niemego urodziła się jako Apolonia Chałupiec w 1897 roku w Lipnie niedaleko Torunia. Po odniesieniu sukcesu na polskich scenach i ekranach przeniosła się do Niemiec, gdzie współpracowała m.in. z ówczesnym mistrzem komedii Ernstem Lubitschem. Budowana pozycja przykuła uwagę amerykańskich przedsiębiorców, którzy – jako pierwszą europejską gwiazdę w historii – ściągnęli ją do Hollywood. Jej bajoński kontrakt z Paramount uczynił z niej prawdziwą gwiazdę filmową swoich czasów. Po wypełnieniu umowy szukała zatrudnienia m.in. w rządzonych przez nazistów Niemczech, ale po rozpoczęciu II wojny światowej wróciła do USA. Wkrótce później zrezygnowała z kariery w show-biznesie. Zmarła w 1987 roku.
Jan A.P. Kaczmarek
W tym roku zmarł jeden z polskich laureatów Oscara – kompozytor Jan A.P. Kaczmarek, który w 2007 otrzymał statuetkę za "Marzyciela" Marca Forstera. Twórca muzyki do ponad 70 filmów na początku był zainteresowany teatrem. Jego rozwijająca się kariera kompozytora zaczęła przynosić międzynarodową sławę w latach 80. Na koniec dekady przeniósł się wraz z rodziną do Los Angeles. Stworzył ilustrację dźwiękową do m.in. anglojęzycznych filmów Agnieszki Holland "Plac Waszyngtona", "Całkowite zaćmienie", "Trzeci cud" i "Strzał w serce", erotycznego thrillera "Niewierna", dramatów "Mój przyjaciel Hachiko" i "Wyścig marzeń", miniserialu "Wojna i pokój" czy innych produkcji, takich jak "Wieczór", "Bracia Karamazow", "Quo Vadis", "Spotkanie", "Dzieci Ireny Sendlerowej", "Horsemen - Jeźdźcy Apokalipsy" i "Paweł, apostoł Chrystusa".
Agnieszka Holland
Reżyserkę znamy głównie z filmów niezależnych i europejskich, ale w swojej długiej karierze zaznała również pracy za oceanem. Jej pierwszym filmem zrealizowanym dla hollywoodzkiego studia był "Tajemniczy ogród" z 1993 roku. Jak wspominała później w wywiadzie, praca dla najmożniejszych firm w przemyśle to zmagania z ich szczególną metodą pracy – obcinaniem i skracaniem wszystkiego, aż na ekranie nie zostanie prawie nic. Reżyserka ma też na koncie odcinki seriali "Prawo ulicy", "Dochodzenie", "Dziecko Rosemary", "Romans", "House of Cards" i "The First. Misja na Marsa".
Roman Polański
Na koniec lat 60. szef studia Paramount Robert Evans ściągnął do Hollywood nieznanego szerzej polskiego reżysera. Ich współpraca przekształciła się w powstanie horroru "Dziecko Rosemary", dochodowej produkcji, która zapisała nazwisko Polański na mapie światowego kina. Jego drugi film w Fabryce Snów to oczywiście kolejny klasyk gatunku i jeden z najbardziej rozpoznawalnych tytułów lat 70. – utrzymany w estetyce neo-noir kryminał "Chinatown". W rolach głównych wystąpili Jack Nicholson i Faye Dunaway. Cztery lata po premierze tego filmu uciekł ze Stanów Zjednoczonych przed wymiarem sprawiedliwości, więc nigdy nie powrócił do Hollywood. Jego kolejne filmy były jednak amerykańskimi koprodukcjami.
10 Polaków, którzy podbili Hollywood
Janusz Kamiński
Kamiński urodził się w 1959 roku w Ziębicach koło Wrocławia. Jako dwudziestokilkulatek postanowił wyemigrować z Polski. Gdy trafił do Stanów Zjednoczonych, zaczął studiować w Chicago, a jego uwaga zwróciła się ku filmowi. W przemyśle pod swoje skrzydła wziął go uznany autor zdjęć Phedon Papamichael. W latach 90. Polak pracował już samodzielnie. Jeden z jego projektów – film telewizyjny "Dziki kwiat" – zobaczył Steven Spielberg. Niedługo później reżyser zaproponował Kamińskiemu pracę przy swoim nowym dramacie "Lista Schindlera". Duet zrobił łącznie aż 19 filmów, w tym m.in. "Szeregowiec Ryan", "Zaginiony Świat: Jurassic Park", "Raport mniejszości", "Lincoln" czy "West Side Story". Polakowi współpraca ze Spielbergiem przyniosła też dwa Oscary.
Dariusz Wolski
Od 1976 roku urodzony w Warszawie Wolski był studentem Wydziału Operatorskiego Szkoły Filmowej w Łodzi. Trzy lata później opuścił Polskę na rzecz Stanów Zjednoczonych. Zaczął prace przy niskobudżetowych produkcjach. Gdy trafił do Hollywood, został tam do teraz. Pracował nad największymi filmowymi seriami, z najważniejszymi nazwiskami w przemyśle. Na koncie ma zdjęcia do czterech części cyklu "Piraci z Karaibów", a także widowiska w reżyserii Alexa Proyasa, Joela Schumachera, Roberta Zemeckisa, Tima Burtona czy Tony’ego i Ridleya Scottów. Współpraca z twórcą "Helikoptera w ogniu" rozwinęła się już do dziewięciu wspólnych produkcji, w tym ostatnich, "Dom Gucci" i "Napoleon". W 2021 roku otrzymał swoją pierwszą nominację do Oscara za kostiumowy dramat "Nowiny ze świata" Paula Greengrassa.
Sławomir Idziak
Absolwent łódzkiej Szkoły Filmowej zdążył pracować z uznanymi polskimi twórcami, nim zaczął podbijać Hollywood. Tworzył filmy Krzysztofa Zanussiego ("Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest", "Stan posiadania", "Paradygmat, czyli potęga zła", "Rok spokojnego słońca", "Kontrakt", "Bilans kwartalny", "Constans"), Andrzeja Wajdy (Dyrygent) czy Krzysztofa Kieślowskiego ("Blizna", "Krótki film o zabijaniu", "Dekalog V", "Podwójne życie Weroniki", "Trzy kolory: Niebieski"). Za oceanem pracował przy superprodukcjach "Gattaca - Szok przyszłości" (1997), "Dowód życia" (2000), "Król Artur" (2004) czy "Harry Potter i Zakon Feniksa" (2007). Zdjęcia do wojennego "Helikoptera w ogniu" (2001) przyniosły mu nominację do Oscara.
Małgosia Turzańska
Pochodząca z Krakowa Turzańska dziś współpracuje z najgorętszymi nazwiskami w przemyśle filmowym. Pokonała drogę od studentki praskiego DAMU, asystentki Agnieszki Holland, przez podróż do USA, rozpoczęcie kursu na Tish School of Arts i projektowanie kostiumów dla produkcji studenckich. W końcu dotarła do Hollywood, gdzie dziś pracuje. Może pochwalić się swoimi dokonaniami w znanych filmach, takich jak "Plan Maggie", "Aż do piekła", "Dolina przemocy", "X", "Pearl", "Zielony rycerz" czy "Nigdy cię tu nie było". Ubierała też gwiazdy seriali "Stranger Things", "The First. Misja na Marsa" i "Ekspatki".
Abel Korzeniowski
Kompozytor jest kolejnym pochodzącym z Krakowa przedstawicielem Polski w Hollywood. Pracę w kinie zaczynał jednak jeszcze w ojczyźnie. Za muzykę do "Dużego zwierza" Jerzego Stuhra otrzymał nagrodę na festiwalu w Gdyni. Spod jego ręki wyszły również kompozycje do "Anioła w Krakowie" czy "Pogody na jutro". Później Korzeniowski współpracował m.in. z projektantem mody i reżyserem Tomem Fordem ("Samotny mężczyzna", "Zwierzęta nocy"). Pisał muzykę do serialu "Dom grozy" czy filmów "Zakonnica", "Gra szpiegów", "Emily" czy "Till". Ostatnio jego pracę mogliśmy usłyszeć w horrorze "The Watchers".
Dagmara Domińczyk
Córka opozycjonisty Mirosława Domińczyka wraz z całą rodziną przeniosła się do USA w 1983 roku. Po zakończeniu studiów zadebiutowała na Broadwayu i rozpoczęła karierę na ekranach. W aktorskim CV ma m.in. role w filmach "Hrabia Monte Christo", "Imigrantka", "Asystentka", "Córka", "Na dnie", "Priscilla" czy "Dziewczyna Millera". Gościnnie występowała w serialach "Żona idealna", "W garniturach", "Kroniki Times Square", "Zakazane imperium" czy "Syn marnotrawny". Niedawno mogliśmy oglądać ją w dwóch produkcjach HBO – "Miasto jest nasze" i "Sukcesja". Prywatnie jest żoną znanego z serii "Obecność" amerykańskiego aktora Patricka Wilsona.
Pola Negri
Jedna z gwiazd kina niemego urodziła się jako Apolonia Chałupiec w 1897 roku w Lipnie niedaleko Torunia. Po odniesieniu sukcesu na polskich scenach i ekranach przeniosła się do Niemiec, gdzie współpracowała m.in. z ówczesnym mistrzem komedii Ernstem Lubitschem. Budowana pozycja przykuła uwagę amerykańskich przedsiębiorców, którzy – jako pierwszą europejską gwiazdę w historii – ściągnęli ją do Hollywood. Jej bajoński kontrakt z Paramount uczynił z niej prawdziwą gwiazdę filmową swoich czasów. Po wypełnieniu umowy szukała zatrudnienia m.in. w rządzonych przez nazistów Niemczech, ale po rozpoczęciu II wojny światowej wróciła do USA. Wkrótce później zrezygnowała z kariery w show-biznesie. Zmarła w 1987 roku.
Jan A.P. Kaczmarek
W tym roku zmarł jeden z polskich laureatów Oscara – kompozytor Jan A.P. Kaczmarek, który w 2007 otrzymał statuetkę za "Marzyciela" Marca Forstera. Twórca muzyki do ponad 70 filmów na początku był zainteresowany teatrem. Jego rozwijająca się kariera kompozytora zaczęła przynosić międzynarodową sławę w latach 80. Na koniec dekady przeniósł się wraz z rodziną do Los Angeles. Stworzył ilustrację dźwiękową do m.in. anglojęzycznych filmów Agnieszki Holland "Plac Waszyngtona", "Całkowite zaćmienie", "Trzeci cud" i "Strzał w serce", erotycznego thrillera "Niewierna", dramatów "Mój przyjaciel Hachiko" i "Wyścig marzeń", miniserialu "Wojna i pokój" czy innych produkcji, takich jak "Wieczór", "Bracia Karamazow", "Quo Vadis", "Spotkanie", "Dzieci Ireny Sendlerowej", "Horsemen - Jeźdźcy Apokalipsy" i "Paweł, apostoł Chrystusa".
Agnieszka Holland
Reżyserkę znamy głównie z filmów niezależnych i europejskich, ale w swojej długiej karierze zaznała również pracy za oceanem. Jej pierwszym filmem zrealizowanym dla hollywoodzkiego studia był "Tajemniczy ogród" z 1993 roku. Jak wspominała później w wywiadzie, praca dla najmożniejszych firm w przemyśle to zmagania z ich szczególną metodą pracy – obcinaniem i skracaniem wszystkiego, aż na ekranie nie zostanie prawie nic. Reżyserka ma też na koncie odcinki seriali "Prawo ulicy", "Dochodzenie", "Dziecko Rosemary", "Romans", "House of Cards" i "The First. Misja na Marsa".
Roman Polański
Na koniec lat 60. szef studia Paramount Robert Evans ściągnął do Hollywood nieznanego szerzej polskiego reżysera. Ich współpraca przekształciła się w powstanie horroru "Dziecko Rosemary", dochodowej produkcji, która zapisała nazwisko Polański na mapie światowego kina. Jego drugi film w Fabryce Snów to oczywiście kolejny klasyk gatunku i jeden z najbardziej rozpoznawalnych tytułów lat 70. – utrzymany w estetyce neo-noir kryminał "Chinatown". W rolach głównych wystąpili Jack Nicholson i Faye Dunaway. Cztery lata po premierze tego filmu uciekł ze Stanów Zjednoczonych przed wymiarem sprawiedliwości, więc nigdy nie powrócił do Hollywood. Jego kolejne filmy były jednak amerykańskimi koprodukcjami.
