Film rozpoczyna się w bardzo trudnym momencie polskiej historii. Po ataku hitlerowskim rozpoczynającym II wojnę światową, 17 września 1939 roku Związek Radziecki zaatakował bezbronną niemal Polskę od Wschodu, co zakończyło się rychłą kapitulacją naszego kraju.
Pojmani przez żołnierzy radzieckich dowódcy i oficerowie wojska polskiego, z generałem na czele, są więzieni przez kilkanaście miesięcy. Następnie zostają zamordowani w katyńskim lesie, a Niemcy i Rosjanie wzajemnie oskarżają się o popełnienie mordu. Po wojnie bohaterki filmu - żony i matki zamordowanych polskich żołnierzy - próbują dowiedzieć się, kto tak naprawdę stoi za tym okrucieństwem, jednym z największych, jakie dotknęły nasz kraj w czasie wojny.
Mimo ogromnej zmowy milczenia dowódców radzieckich, ogólnopaństwowej propagandy oraz więzienia, a nawet śmierci, jakie groziły osobom dociekającym prawdy, Polacy dowiadują się z czasem, że okrutna zbrodnia w Katyniu była dziełem radzieckich służb NKWD.

Gdy 17 września 1939 roku armia radziecka wkroczyła do Polski, nieprzygotowana do walki na dwóch frontach armia II Rzeczpospolitej musiała ponieść klęskę. Wśród jeńców wojennych znalazło się kilkanaście tysięcy oficerów. Ich rodziny z utęsknieniem czekały na ich powrót. Nigdy on jednak nie nastąpił. Dzieło Andrzeja Wajdy ukazuje historie kobiet, które mimo upływu lat, ciągle czekały na powrót swych mężów, synów, braci i ojców, uwięzionych i rozstrzelanych przez NKWD.

Akcja filmu zaczyna się 17 września 1939. Ludzie uciekający przed postępującym Wehrmachtem trafiają na pojedynczych uciekinierów z przeciwnej strony. Okazuje się, że Armia Czerwona wkroczyła do Polski łamiąc pakt o nieagresji. Nieopodal jest obóz gdzie Anna (Maja Ostaszewska) odnajduje męża Andrzeja (Artur Żmijewski), polskiego żołnierza wziętego wraz z innymi oficerami do niewoli. Andrzej nie chce uciekać, chce pozostać wierny przysiędze wojskowej. Zostaje wywieziony z innymi do obozu w Kozielsku (zorganizowanego w kościele). Znaczna część z nich pół roku później, wiosną 1940 roku zostanie stracona, o czym poinformują Polaków Niemcy w roku 1943.

Akcja filmu zaczyna się we wrześniu 1939 roku i obejmuje kilka kolejnych lat. Młoda kobieta Anna przedostaje się do obozu polskich żołnierzy wziętych do niewoli, gdzie odnajduje swojego męża. Ten jednak wykazuje tak ogromne oddanie ojczyźnie i wojskowej przysiędze, że postanawia nie wracać z żoną do domu, tylko wyrusza z innymi oficerami do obozu w Kozielsku. Jak się okazuje wkrótce jest to ich ostatnie spotkanie, o czym Anna dowie się dopiero kilka lat później. W podobnej sytuacji znajdzie się też wiele innych kobiet, których portrety zostały ukazane w tym filmie.

17 września 1939 roku. Do zaatakowanej przez wojska hitlerowskie Polski wkraczają Sowieci. Na jednym z mostów spotykają się Polacy, którzy z jednej strony uciekają przed Niemcami, z drugiej przed Rosjanami. W tłumie generałowa Róża spostrzega Annę, żonę rotmistrza Andrzeja. Anna chce przedostać się do miejsca, gdzie Sowieci przetrzymują polskich oficerów i namówić męża do ucieczki. Andrzej odmawia, gdyż uważa, że obowiązek wobec ojczyzny jest ważniejszy niż wobec rodziny. Przed rozstaniem pociesza zrozpaczoną żonę, że nie stanie mu się nic złego, ponieważ jeńcy wojenni są chronieni prawem międzynarodowym. Rzeczywistość okazuje się jednak tragiczna.

W kwietniu i maju 1940 ok. 22 tysięcy polskich oficerów, żołnierzy i policjantów, więzionych w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku zamordowano z rozkazu Stalina. W 1943 Niemcy odkryli w Katyniu groby pomordowanych. Sowieci oskarżyli o tę zbrodnię Niemców. Rodziny zamordowanych musiały zmierzyć się nie tylko z wieścią o śmierci najbliższych, ale i znosić cyniczne kłamstwo - oficjalną wersję wydarzeń.