Była to instytucja ściśle zhierarchizowana, mająca na celu przede wszystkim zapewnienie trwałości dynastii osmańskiej poprzez eliminowanie przypadkowych pretendentów do tronu i zapobieganie walkom o sukcesję. Seksualność podlegała więc w haremie ścisłym regulacjom. To właśnie z powodu panującej w nim sztywnej hierarchii i przymusowej "czystości" wielu jego mieszkanek został porównany do klasztoru ;-)
Na szczycie haremowej hierarchii stała Walide Sułtan - matka panującego sułtana i najbardziej wpływowa kobieta w Imperium. Zaraz po niej były hasyki, czyli konkubiny, które urodziły sułtanowi dziecko. Najsłynniejszą z nich była Roksolana - ukochana Sulejmana Wspaniałego, pierwsza hasyka, która stała się oficjalną żoną sułtana. Niżej od nich stały ikbal, czyli te konkubiny, z którymi władca sypiał, lecz jeszcze nie urodziły mu dziecka. Czwarty szczebel hierarchii stanowiły pozostałe konkubiny, z których każda, jeśli miała szczęście, mogła zostać Walide Sułtan.
Poza konkubinami w haremie przebywały niezamężne kobiety należące do rodziny sułtana oraz jego dzieci do czasu uzyskania pełnoletności (chłopcy), lub zamążpójścia. Osobną kategorię stanowiły kobiety pracujące w haremowej administracji, różnego rodzaju służące oraz eunuchowie...
Interesuje mnie los kobiet, które z powodu wieku nie spełniały swoich zadań w haremie. Wszak wedle ówczesnych pojęć kobiety 30-letnie były już uważane za stare, a na pewno za niezdatne do rodzenia dzieci. Wykwalifikowane służące,posiadające przydatne umiejętności pracowały pewnie póki starczało im sił, ale co działo się z kobietami ikbal, lub konkubinami posiadającymi tylko córki? Jak zabezpieczano ich byt. No i najważniejsze, co działo się z kobietami po śmierci właściciela haremu. Jaki czekał je los.
Dobre pytanie :)
Mnie zastanawia co się stało z nimi wszystkii bo w ostatnim odcinku srialu Sumbul spaceruje po pustym haremie, gdzie je wszystkie wywiało? wyrzucili wszystkich?
conrada przeciez w Twoim linku jest odp.w artykule o haremie bylo napisane, ze te po 30stce dostawaly dozywotnią emeryture i byly odsylane z palacu. te ktorych sultan nie zaliczyl bo mu nie wpadly w oko
To teoria, ale jak było na prawdę. Wszak z historii wiemy, że Mahidevran po śmierci syna cierpiała biedę.Wyprzedawała biżuterię i to co miało wartość aby móc się utrzymać. Dopiero sułtan Selim zadbał o jej los i przydzielił jej dożywotnio pewne sumy. Czy obowiązywało prawo czy dobra wola władcy?
Słuchałam wywiadu z Turczynką, która doktoryzowała się z tematu "harem w malarstwie XIXw" .Pojawiła sie w nim informacja ,że po zdetronizowaniu ostatniego sułtana i skazaniu jego rodziny na emigrację, został rozwiązany tez jego harem. I okazało się,że te kobiety nie wiedziały co z soba zrobic,tak były ubezwłasnowolnione i przyzwyczajone do tego,ze ktoś inny podejmował za nie decyzje, więc całymi dniami koczowały na dziedzińcu pałacu. Niewielka ich część, która miała jeszcze jakąś rodzine powróciła do niej, cześć trafiła do domów publicznych,a reszta?Najpewniej albo pomarła z głodu,albo zasiliła szeregi biedoty czy włóczęgów.
mahidevran to inna liga.cierpiala biede, bo moze sultan nie mial ochoty wspierac socjalnie kobiety, ktorą sam potępil wypądzając.prawo prawem, ale to prawo stanowil sultan i zapewne dopuszczal sie zmian i odstępstw.emerytury moze dotyczyly osob, ktore odchodzily bez przewinien
Jeszcze o haremie, może cos sie powtórzy,ale to podkutych butach sułtana - wymiata;-)
Cały harem podlegał najważniejszej kobiecie w pałacu, którą – wobec braku legalnej żony – była matka sułtana. Nosiła ona tytuł walide sułtan. Podlegał jej naczelnik czarnych eunuchów, sprawujących służbę w haremie, tzw. harem agasy (inaczej kyzłar agasy). Z czasem, wobec słabości kolejnych sułtanów i uleganiu przez nich wpływom matek, wzrosła również rola harem agasy, który stał się jedną z głównych osób w państwie, swego rodzaju szarą eminencją.
W haremie panowała ścisła hierarchia. Kiedy sułtan wchodził do haremu, nosił na nogach podkute srebrem kapcie – ich dźwięk nakazywał wszystkim niewolnicom kryć się, gdyż spotkanie władcy twarzą w twarz uważane było za przestępstwo. Jeszcze większa afera wybuchała, gdy któraś z nowicjuszek ośmieliła się rozkochać w sobie sułtana – cierpiał na tym autorytet walide sułtan oraz starszych rangą niewolnic. Stąd też matka sułtana sama starannie dobierała synowi niewolnice, które miały mu usługiwać.
Może dlatego taka ogólna nagonkana Hurrem, że jako nowicjuszka zdobyła łaski sułtana?
I o początkach haremowej kariery;-)
Niewolnice do pałacu wybierano spośród jeńców lub na targowiskach (kobiety nie podlegały dewszirme). Z chwilą przyjęcia do pałacu kwaterowano je w osobnych pawilonach jako tzw. adżemi – nowicjuszki. Opiekowała się nimi ochmistrzyni – kahja kadyn. W pałacu nowicjuszki uczyły się zasad islamu i kształciły w umiejętnościach, jakie im najbardziej odpowiadały – haft, śpiew, taniec czy sztuka lecznicza. Najzdolniejsze awansowały i były przeznaczane do osobistych posług sułtanowi. Te, które sułtan wybrał do łoża, nosiły tytuł „has odalik” (odaliska) lub „haseki” (chaseki).
ekukacja w haremie byla osmiostopniowa.dziewczyny uczyly się też języków perskiego, arabskiego, greckiego, dialektów tureckich, historii, geografi i, matematyki, gry na instrumentach muzycznych, śpiewu i tańca.
w dziewtnasty wieku dodadkowo uczona j.francuskiego i gry na pianienie.oraz ladnej retoryki w j.tureckim
Conrada,znazlazłam następującą informację w National Geografic:
Te, które do trzydziestki nie spodobały się sułtanowi i nie wyszły za mąż za jakiegoś urzędnika, przechodziły na emeryturę, dostawały dożywotnią pensję i były przenoszone do innego pałacu. Emerytura już od trzydziestki – której z nas by to nie ucieszyło? Zwłaszcza że sułtańskie uposażenie nie było bynajmniej symboliczne;-)
Jeszcze jedno uzupełnienie : po śmierci właściciela kobiety z haremubyły wysyłane do Starego Seraju będącego umieralnią i domem starości dla żon i nałożnic poprzedniego sułtana. Chyba, że któras spoodbałą sie nowemu władcy ;-)
Dziękuję. Nareszcie konkretne wiadomości zebrane przez Was na tym forum. Jesteście wspaniali!!
Mam jeszcze jedną wątpliwość, którą być może uda wam się rozwiać. Prawo zakazywało niewolenia muzułmanów a więc jak rozumiem ,kobiety sprzedawane do haremu nie mogły być muzułmankami? To,że później jako niewolnice zmieniały religie na mahometanizm nie wpływało na ich status?