Marian Wyrzykowski

Wybitny aktor teatralny. Był synem cieśli i sezonowego robotnika rolnego w jednej osobie. Jako jedenastoletni chłopak rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Zamojskiego w Warszawie, jednak z powodu wysokich opłat po 4 klasach przeniósł sie do do Seminarium Nauczycielskiego w Ursynowie. Ukończył je w 1923 roku. W tym samym roku rozpoczął pracę jako nauczyciel szkoły powszechnej w Konstancinie. Jednocześnie dojeżdżał na wykłady Wolnej Wszechnicy przy Uniwersytecie Warszawskim. Tam zetknął się z Kotarbińskim i za jego namową podjął studia aktorskie na Oddziale Dramatycznym przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie.
Świetne warunki fizyczne (uroda) i niemałe już umiejętności aktorskie sprawiły, że szybko zwrócił na siebie uwagę; już na opisie adeptów szkoły w 1926 roku zaproponowano mu angaż do Teatru Narodowego. Zadebiutował tam rolą Kozaka w "Śnie Srebrnym Salomei". W 1929 roku wraz z grupą Aleksandra Zelwerowicza wyjechał do Wilna, gdzie równie szybko zdobył wysoką pozycję. Po powrocie do Warszawy nastąpił zastój w karierze; aktor tułał się po scenach różnych teatrów i często pozostawał bez pracy. Dopiero propozycja zagrania roli "Mazepy"w czasie jubileuszu K. Adwentowicza w Teatrze Wielkim (1934) pozwoliła mu przezwyciężyć kryzys aktorski. W latach 1934-39 występował często i z powodzeniem; szczególnie owocna okazała sie współpraca z Leonem Schillerem, rozpoczęta w Teatrze Ateneum.
Najwiekszy sukces przyniosła mu zagrana na deskach Ateneum rola Kordiana. W 1933 roku aktor podjął studia na Wydziale Reżyserii PIST-u. Występował jako aktor w warsztatach reżyserskich kolegów ze studiów.
W czasie II wojny światowej brał czynny udział w kampanii wrześniowej; po powrocie z wojska, w 1939 roku, zorganizował i przez pewien czas kierował spółdzielnią pracy w gmachu Teatru Polskiego, zlikwidowaną potem przez Niemców. W Powstaniu Warszawskim, jako żołnierz o pseudonimie "Żuk", walczył w rejonie ulic Królewskiej i MArszłkowskiej, m. in. o gmach "Pasty". Był więźniem obozu w Pruszkowie. Potem przedostał się do Podkowy Leśnej, gdzie pracował jako barman. Był kelnerem w kawiarni "U aktorek" i brał czynny udział w konspiracyjnych wieczorach poetyckich i teatralnych.
W 1945 roku otrzymał angaż do Teatru Polskiego, gdzie grał i reżyserował do końca życia (wyjątkiem były sezony przepracowane w Teatrze Narodowym, czyli lata 1962-65). Występował również w Teatrze Telewizji: jako Król w "Cydzie" wg Pierre Corneille`a, w "Odprawie posłów greckich" wg Kochanowskiego w roli Artenora oraz w "Cydzie" wg Wyspiańskiego jako Don Diego. Jego udziałem stało się również przedsięwzięcie telewizyjne pod tytułem "Stawka większa niż życie" ("Partia domina", cz. 4 serii 2).
Jego przygoda z filmem to występ w dwóch filmach przedwojennych ( "Znachor" oraz "Geniusz sceny" i powojennym "Żołnierzu zwycięstwa " (1953) w roli Mariana Spychalskiego.
Ostatni raz w teatrze aktor wystąpił w "Martwych duszach" wg Gogola w roli Maniłowa (1969. 05. 11).
Marian Wyrzykowski współpracował z Polskim Radiem, był znakomitym recytatorem, brał udział w wielu wieczorach poetyckich.
Był mężem aktorek: Czesławy Szurszewskiej i Elżbiety Barszczewskiej oraz ojcem aktora Juliusza Wyrzykowskiego, który zasłynął jako odtwórca roli króla Maciusia I.