Márta Mészáros

Márta Mészáros urodziła się na Węgrzech, ale w 1936r. jej rodzice wyemigrowali do Rosji, pragnąc uczestniczyć w wielkim eksperymencie Stalina. Skierowano ich do Kirgistanu, gdzie sami musieli zatroszczyć się o swój los. Wkrótce też dyktator zmienił swoje zdanie o towarzyszach przybyłych z państw ościennych, co dla rodziny oznaczało prawdziwą katastrofę. Matka Mészáros zmarła w czasie porodu, a ojciec wysłany został wkrótce do łagru, skazany na katorgę w sfingowanym procesie. Los rodzica pozostawał oficjalnie nieznany i tylko można się było domyślać, dopiero w 1999r. reżyserka otrzymała potwierdzenie wydane przez władze rosyjskie, że jej ojciec został stracony. Te dramatyczne przeżycia stały się podstawą stworzonej przez nią w latach '80 autobiograficznej serii filmów zatytułowanych "Dzienniki", które w kinie węgierskim stanowiły całkowicie nowe spojrzenie na rzeczywistość polityczną. Zarazem okazały się portretami ukazującymi w pełni problem młodzieńczego buntu oraz historię widzianą przez pryzmat własnych wspomnień.

W chwili, gdy powstawały "Dzienniki", Mészáros była już znaną i cenioną artystką. Ukończyła szkołę filmową WGIK w Moskwie, gdyż w ówczesnych latach węgierskie filmówki nie przyjmowały kobiet w szeregi studentów reżyserii. W 1960r. poślubiła Miklósa Jancsó, a ich synowie, Nyika i Milós junior, wielokrotnie współpracowali z nią przy realizacji późniejszych filmów jako zdjęciowcy. Po zrealizowaniu w latach '60 serii obrazów dokumentalnych, w latach 70 jej kariera rozwinęła się, co związane było z powstaniem kilku filmów dotykających problemów egzystencjalnych, związanych z dwoma kwestiami: byciem kobietą w społeczeństwie silnie patriarchalnym oraz przedmiotem skorumpowanego ze wszechmiar reżimu.
Obecnie mieszka w Polsce - w Krakowie; jest żoną aktora Jana Nowickiego.