Kenneth Lauren Burns urodził się 29 lipca 1953 roku w Nowym Jorku, jako starszy z dwóch synów Roberta Burnsa i Lyli Smith (z domu Tupper). W chwili narodzin pierwszego syna, Robert Burns był absolwentem studiów antropologii kulturowej na Uniwersytecie Columbia. Rodzina często się przeprowadzała, gdy Burns był dzieckiem. Jako niemowlę mieszkał w St Veran we Francji i Baltimore w stanie Maryland. Kiedy jego ojciec objął stanowisko nauczyciela na Uniwersytecie Delaware, Burns spędził kilka lat w Newark. W wieku dziesięciu lat rodzina przeniosła się do Ann Arbor. Gdy mieszkali w Ann Arbor, jego matka po długiej chorobie zmarła na raka. To traumatyczne wydarzenie spowodowało, że Burns stał się bardzo wrażliwym człowiekiem.
Burns podzielał zamiłowanie ojca do fotografii, pasjonował się też baseballem i filmami (zwłaszcza reżysera
Johna Forda). Burns nakręcił pierwszy film dokumentalny w ramach projektu licealnego, wykorzystując do tego aparat otrzymany od ojca. Po ukończeniu szkoły średniej w 1971 roku Burns podjął nauką na Hampshire College w Amherst w stanie Massachusetts. Miał zamiar pójść w ślady
Forda i zostać reżyserem filmowym. W Hampshire Burns studiował fotografię u Jerome'a Lieblinga i Elaine Mayes, a także film. Wziął tylko jedną lekcję historii. Ukończył Hampshire z tytułem licencjata z filmoznawstwa i projektowania w 1975 roku.
Jako płodny twórca filmów dokumentalnych Ken Burns zgłębiał poważne, ale też mniej istotne tematy z historii Ameryki. W takich miniserialach, jak "
The Civil War", "
Baseball", "
Jazz", "
The War"
nie szukał odpowiedzi na konkretne pytanie historyczne, ale badał przeszłość poprzez osobiste historie ludzi. Gary Edgerton w recenzowany czasopiśmie akademickim "Journal of Popular Film and Television" napisał: "Bardziej niż ktokolwiek przed nim, Ken Burns uczynił historyczne filmy dokumentalne popularną i wciągającą formą dla dużej części amerykańskiej publiczności. Z powodzeniem przyciągnął uwagę mas poprzez wybrane przez siebie tematy, a także stworzył stylistyczne podejście, które jest dobrze dopasowane do poruszanych kwestii i jego osobistych poglądów ideologicznych".