Twórcy łamigłówki: Grazer i Lee Nagrodzony Oskarem® producent Brian Grazer i nominowany do nagrody Akademii® Spike Lee po raz pierwszy spotkali się wiele lat temu na jednej z ceremonii wręczenia Oskarów. Lee otrzymał nominację w 1990 roku w kategorii Najlepszy Scenariusz Oryginalny do filmu Do the Right Thing, a Grazer był nominowany w tej samej kategorii pięć lat wcześniej za Plusk (Splash). Od tamtej pory filmowcy spotykali się okazjonalnie mając nadzieję na współpracę, ale dopiero scenariusz Planu doskonałego sprawił, że mogli się spotkać na planie filmowym. Grazer nabył bowiem prawa do świetnie napisanego thrillera, którego autorem był debiutant Russell Gewirtz. W trakcie poszukiwań odpowiedniego reżysera, przypadkowe spotkanie sprawiło, że Spike Lee przeczytał scenariusz i natychmiast zdecydował się na jego wyreżyserowanie. Nieczęsto pojawia się opowieść, która potrafi całkowicie pochłonąć kogoś takiego jak Spike Lee, znany ze swoich komentujących rzeczywistość filmów. Tym razem, jednak Lee z zapałem zajął się przygotowaniem do produkcji wyrafinowanego thrillera, którego bazę stanowił scenariusz Russella Gewirtza. To właśnie ten debiutujący autor otrzymał niepowtarzalną okazję współpracy z największymi gwiazdami przemysłu filmowego. Gliniarze i bandyci Grazer i Lee dokładnie wiedzieli, że mają do czynienia z inteligentną historią, która może być sporym wyzwaniem dla ekipy filmowej i aktorów. W scenariuszu Gewirtza systematycznie przeplatają się wątki Fraziera, Russella i White, a szczegóły dotyczące każdej z tych postaci poznajemy w najbardziej nieoczekiwanych momentach. Na przykład, Dalton Russell wprowadza widzów w akcję zwracając się do nich bezpośrednio słowami: "Słuchajcie uważnie, tego co mówię, ponieważ dokładnie dobieram słowa i nigdy się nie powtarzam." Jego słowa okazują się bardzo istotne w sytuacjach, kiedy podążamy za bohaterami po mrocznych korytarzach i staramy się dowiedzieć, kto przez kogo został oszukany, a kto ostatecznie zatriumfuje. Bez świetnych, utalentowanych aktorów, ten film po prostu nie byłby możliwy. Plan doskonały to czwarty film, na planie którego Denzel Washington współpracuje ze Spike'm Lee - He Got Game, Mo' Better Blues i Malcom X, za rolę w którym otrzymał nominację do Oskara®. Podwójny zdobywca nagrody Akademii®, Washington pojawił się na planie Planu doskonałego świeżo po wcieleniu się na Broadwayu w postać Brutusa w sztuce Szekspira Juliusz Cezar i niespodzianie znalazł w tych dwóch projektach sporo podobieństw. Tak o tym mówi, "Oczywiście w Szekspirze głównie chodzi o język, co pomogło mi podczas przygotowań do roli Fraziera - scenariusz Russella jest pełen świetnych dialogów. Grana przeze mnie postać naprawdę dużo mówi! To tak, jakby Brutus udał się na Brooklyn. Jest w nim bowiem swego rodzaju nowojorski rytm." Zarówno Washington, jak i pozostali aktorzy - Clive Owen, Jodie Foster, Christopher Plummer, Willem Dafoe i Chiwetel Ejiofor - za jeden z powodów podjęcia decyzji, co do zagrania w Planie doskonałym uznali możliwość współpracy ze Spike'm Lee. W przypadku, jednak Clive Owena, podjęcie decyzji dotyczącej wcielenia się w rolę Daltona Russella nie było takie oczywiste. Grana przez niego postać, przez sporą część filmu nosi bowiem kaptur, maskę i okulary. "Granie całych scen w ciemnych okularach i masce na twarzy wydawało mi się trochę dziwaczne. Intencje bohatera często widać bowiem właśnie w oczach. Kiedy aktor nie ma możliwości pokazania swoich oczu może się czuć całkowicie bezbronnie." W swoim klasycznym już stylu, Spike Lee pracował intensywnie nad przekonaniem aktora do przyjęcia roli. Odbyło się to podczas meczu New York Knicks. Wkrótce po ostatnim gwizdku, Owen dał się przekonać. Ścieżki kariery filmowej Jodie Foster sprawiły, że aktorka znajduje się obecnie w takiej pozycji, że może wybierać wśród możliwie najlepszych ról filmowych. Zagrawszy mnóstwo różnorodnych postaci w trakcie swojej prawie czterdziestoletniej obecności na ekranie - aktorka zaczynała w reklamach jako trzylatka - Foster ma możliwość pracy z filmowcami, których podziwia. "Spike zawsze mnie fascynował. Uwielbiam jego filmy. Zawsze chciałam wziąć udział w czymś, co reżyseruje, wydawało mi się jednak, że nie mam na to szansy biorąc pod uwagę tematy, jakie podejmował. Jestem więc bardzo podekscytowana tę jedyną w swoim rodzaju możliwością." Dla dwukrotnie nagrodzonej Oskarem® aktorki, równie ekscytująca była możliwość zagrania wyrafinowanego mediatora... kogoś, kto w białych rękawiczkach rozwiązuje brudne problemy nowojorskiej elity i obdarzonych ogromną władzą obywateli. "Od dłuższego czasu nie grałam nikogo, kto nosi niezłe ciuchy, makijaż i nie brudzi się zbyt szybko na planie," żartuje Foster. "W Madeleine podobało mi się także to, że jest silna, nie musi podnosić głosu i posiada spory autorytet. W jej zdolności do zawładnięcia ludzką psychiką jest pewna uwodzicielskość i czar." Christopher Plummer gra Arthura Case, potentata i filantropa, który wynajmuje bohaterkę graną przez Foster, aby zajęła się potencjalnie szkodliwą dla jego kariery sytuacją. "Gram bogacza prowadzącego interesy na całym świecie, którego macki sięgają prawie wszędzie i który za wszelką cenę stara się utrzymać w tajemnicy pewien obszar swojej działalności," mówi Plummer. Wielki fan filmów Lee, Plummer (aktor pracował z Lee i Washingtonem na planie Malcolma X), który pracował z reżyserami na całym świecie i docenia styl reżyserii Spike'a Lee, mówi, że spędzenie lata w Nowym Jorku z reżyserem tej klasy było "szansą, której nie mógł zmarnować". Dwukrotnie nominowany do Oskara® Willem Dafoe - który wciela się w postać kapitana Johna Dariusa - mówi, "Mieszkam w Nowym Jorku, ale nie pracuję tutaj zbyt często. Podoba mi się to, co robi Spike, nigdy jednak razem nie pracowaliśmy. Dlatego też jestem naprawdę szczęśliwy, że otrzymałem propozycję roli w Planie doskonałym." Chiwetel Ejiofor współpracuje z Lee już po raz drugi (wcześniej pojawił się w She Hate Me) i wciela się w postać detektywa Billa Mitchella, partnera granego przez Washingtona detektywa Fraziera. "Usłyszałem o tym filmie, kiedy poszliśmy ze Spike'm na mecz Yankees. Powiedział, że ma dla mnie scenariusz i chciałby, żebym rozważył możliwość ponownej z nim współpracy." Przygotowania do ról policyjnych detektywów przebiegały na trzech etapach. Po pierwsze, Washington i Ejiofor spędzili mnóstwo czasu na wspólnym czytaniu scen i próbach zrozumienia swoich relacji, jako zawodowych partnerów. Po drugie (wspólnie z innymi członkami obsady aktorskiej i ekipy) wzięli udział w organizowanych przez Spike'a Lee "wykładach" na temat kina, na których reżyser wyświetlał rozgrywające się w Nowym Jorku thrillery (łącznie z takimi klasykami jak Serpico i Pieskie popołudnie z Alem Pacino w reżyserii Sidneya Lumeta). Ponadto Washington, Ejiofor, Dafoe i inni członkowie obsady spotkali się i pracowali z detektywami z Wydziału Policji w Nowym Jorku, a także konsultantem detektywem Neilem Carterem. Ejiofor wspomina, "Spotkaliśmy się z policjantami i detektywami, którzy pracowali z nami przez cały film. Podzielili się z nami swoimi odczuciami i tym, czego doświadczali w czasie ważnych i bardzo trudnych dni - szczególnie tych, w których ofiarami byli cywile. Wszystkie te informacje miały dla nas ogromne znaczenie." Washington doceniał zarówno pracę Ejiofora i Owena (którzy są Brytyjczykami) oraz to, że wnieśli tak dużą dawkę realizmu do granych przez siebie postaci. Tak to komentuje, "Zdaję sobie sprawę z tego, ile pracy zajmuje opracowanie odpowiedniego akcentu. Obaj są nie tylko profesjonalistami, ale także bardzo dobrymi aktorami."

Błyskotliwy scenariusz Gewirtza oferował filmowcom mnóstwo wyzwań. W jaki sposób Spike'owi Lee udało się skupić na akcji uwagę widzów, kiedy większość scen była realizowana w jednym miejscu? Jak udało mu się osiągnąć "atmosferę thrillera", jeśli najważniejsze informacje przekazywane były w szybkich dialogach, a nie w trakcie pościgów samochodowych czy strzelanin? Zdając sobie sprawę z tego, że spora część sukcesu będzie polegała na wzajemnym porozumieniu aktorów i odpowiednim montażu, Lee nie stracił ani minuty podczas przygotowań do pełnej wyzwań produkcji. Na potrzeby tego filmu, Lee i autor zdjęć Matthew Libatique ponownie wykorzystali technikę, którą Lee z sukcesem stosował w kilku wcześniejszych filmach. Sceny realizowane były symultanicznie przy użyciu dwóch kamer - dzięki temu istniała możliwość uchwycenia obu aktorów biorących w udział w danej scenie. Chociaż taka technika daje możliwość uzyskania większej ilości użytecznego materiału filmowego, wymaga zręcznej ręki i niewielu reżyserów z niej korzysta. Ten odmienny sposób filmowania zaintrygował Cliva Owena, który tak o nim mówi, "Mogę sobie wyobrazić, że to, iż Spike w tym samym czasie robi zdjęcia z dwóch kamer jest koszmarem dla operatora. Jest to jednak coś wspaniałego dla nas, aktorów, ponieważ ciągle znajdujemy się przed kamerą. Obaj aktorzy biorący udział w scenie kręceni są w tym samym czasie, co sprawia, że wszystko jest bardziej realne." Wg reżysera, fakt, iż zdjęcia realizowane są przy użyciu dwóch kamer jednocześnie, jest korzystny dla każdego. "Wydaje mi się, że aktorzy lepiej grają, jeśli cały czas są przed kamerą," wyjaśnia, "może zdarzyć się bowiem, że aktor, który czeka przez cały dzień na swoje sceny jest po prostu zmęczony. Kiedy więc aktorzy zjawiają się na planie, robiony jest makijaż, fryzura, przygotowywane oświetlenie i jesteśmy już tylko dla nich." Przykład zastosowanej przez filmowców techniki zdjęciowej można znaleźć w scenie, w której Russell sprawia, że zespół Fraziera wierzy, że on i jego koledzy to albańscy kryminaliści. Lee przeprowadza widzów przez centrum dowodzenia pokazując im ujęcia z różnych kątów i pozwalając, aby zauważyli oni totalna dezorientację policjantów. Tylko przypadkowo, Frazier zdaje sobie sprawę, że Russell się nim bawi, ale wtedy jeszcze raz... jest już za późno. W trakcie trwania filmu, Lee wprowadza do narracji zeznania zakładników. Detektywi Frazier i Mitchell przesłuchują, nakłaniają do zwierzeń pracowników i klientów, próbują zrozumieć wydarzenia w banku i to dlaczego a) Russell nie ukradł żadnych pieniędzy z Manhattan Trust i b) nigdzie nie można go znaleźć. Chociaż mogłoby się wydawać, że taka taktyka odwraca uwagę widza od głównej akcji, tak naprawdę jeszcze bardziej ją przykuwa. Kiedy Frazier (i widzowie) zaczyna odzyskiwać kontrolę nad sytuacją, jego policyjny autorytet zostaje nadszarpnięty przez Madeline White, która żąda spotkania z Daltonem Russellem. Upomniany za zajmowanie się sprawami, które do niego nie należą, Frazier naciska zarówno White jak i pozbawionego zasad etycznych burmistrza, dopóki nie uzyska satysfakcjonujących go odpowiedzi. Reżyser towarzyszy Frazierowi od momentu, w którym jest on całkowicie zdezorientowany, aż do chwili, kiedy uzyskuje odpowiedzi na nurtujące go pytania. W ten sposób obecność Washingtona na ekranie jest coraz bardziej dominująca. Spike Lee przez cały czas zaskakuje widzów szybkimi ujęciami i zręcznym montażem. Tak podsumowuje to producent Grazer, "Plan doskonały to pełen zwrotów akcji thriller. Ma dostarczać widzom rozrywki i sprawiać, by z nadmiaru emocji nie mogli usiedzieć w fotelach. Mamy tutaj do czynienia z tak zapalnymi momentami, jak te z udziałem genialnego włamywacza granego przez Clive'a Owena i gliniarza, co do którego nie jesteśmy pewni czy ma wystarczającą wiedzę, aby stawić czoła mistrzowskiemu planowi kryminalisty."

Zdjęcia do filmu Plan doskonały były realizowane głównie w Nowym Jorku i trwały w lipcu i sierpniu 2005 roku. Tworzeniem obiektów dla potrzeb filmu zajął się doświadczony scenograf Wynn Thomas. Jego współpraca z Lee trwa od 20 lat, począwszy od przełomowego, niezależnego filmu reżysera She's Gotta Have It. Przez wszystkie te lata artyści zbudowali relację, która nie wymaga już szczegółowego wyjaśniania oczekiwań drugiej strony. "Jesteśmy już jak stare, dobre małżeństwo," mówi Thomas o współpracy z Lee. "Na samym początku filmu rozmawiamy ze sobą przez pięć minut i to nam wystarcza do końca produkcji. Spike wie, że może mi zaufać." Jednym z przykładów tej współpracy jest obiekt zdjęciowy, który Thomas zaprojektował jako mieszkanie detektywa Keitha Fraziera. Opisuje go jako bardzo męski i monochromatyczny. Pełen wszystkich odcieni brązu. "Czekolada, czekolada i jeszcze raz czekolada," mówi Thomas, "taka była moja instynktowna reakcja na przygotowanie projektu życiowej przestrzeni Fraziera." Thomas i jego zespół zaprojektowali tak różnorodne wnętrza jak kwatera główna nowojorskiej policji, centrum dowodzenia, pokój przesłuchań, piwnice banku (gdzie przetrzymywani są zakładnicy) i mieszkanie Fraziera. Poszukiwania filmowych lokacji rozpoczęły się od znalezienia oddziału nr 32 Manhattan Trust - główny plan zdjęciowy został stworzony w byłym budynku banku na Wall Street, który został zamknięty i przekształcony w bar. Thomas i jego zespół byli odpowiedzialni za przywrócenie wizerunku banku i jego architektonicznej integralności z lat 1920-tych. "Akcja naszego filmu rozgrywa się w świecie starych nowojorskich pieniędzy," wyjaśnia Thomas, "musieliśmy więc dokonać zakrojonej na szeroką skalę renowacji, aby pierwsze piętro wyglądało jak staromodna instytucja finansowa - to właśnie tam początkowo bandyci przetrzymywali zakładników." Mówi Lee, "Na początku byliśmy trochę przerażeni, ponieważ ten obiekt został znaleziony jako jeden z ostatnich - a był najważniejszy. Bez tego banku nie byłoby filmu. Wszystko jednak ostatecznie przebiegło bardzo gładko. Kręciliśmy w samym sercu Wall Street, w banku który został zamknięty. To było jak posiadanie studia filmowego na Wall Street." Biuro granego przez Christophera Plummera, Arthura Case, zostało umieszczone w budynku, w którym wcześniej znajdowało się biuro celne. Plummer twierdzi, "To było wyjątkowe biuro. Podkreślało władzę Case'a. Nie musiał się z nią obnosić, bo po prostu go otaczała." Plan doskonały była drugą produkcją nakręconą w nowym studio filmowym Steiner Studios na Brooklynie w Nowym Jorku. Jest to zbudowane od podstaw, największe studio filmowe na wschód od Los Angeles. Jego przestrzeń pozwoliła filmowcom na skonstruowanie wszystkich planów zdjęciowych na jednym obszarze. Tak doceniana przez współpracujących z nim aktorów etyka pracy Spike'a Lee to coś, co artysta zawdzięcza rodzicom, a szczególnie matce, która ostatnio odeszła. "Moja matka była wykładowcą sztuki, a ojciec jest muzykiem jazzowym. To właśnie oni zaszczepili nam zasady, których całe życie staramy się przestrzegać. Moja matka mówiła, 'Nigdy nie bądź do końca usatysfakcjonowany. Staraj się tak bardzo, jak tylko jest to możliwe.' Tego właśnie staram się trzymać realizując swoje kolejne filmy."