Lassie Pressbooks

Historia najsławniejszego psa na świecie ma swój początek w górniczej osadzie w Yorkshire tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej. Gdy dla rodziny Carracloughów nastają ciężkie czasy, rodzice rozżalonego 9-letniego Joe`ego postanawiają odstąpić ich ukochanego psa, Lassie, księciu Rudling. Szybko okazuje się, że zwierzę potrafi uciec nawet z klatki. Lassie zostaje przewieziona prawie 800 kilometrów, do zamku księcia na północnym wybrzeżu Szkocji. Pies jednak nie spocznie, póki nie powróci do ukochanego domu. Tak zaczyna się niesamowita przygoda, rozgrywająca się w malowniczej scenerii i obfitująca w niebezpieczeństwa, którym Lassie stawi czoła dzięki pomocy zarówno ludzi jak i zwierząt. Postać Lassie ujrzała światło dzienne w 1938 roku za sprawą noweli Ericka Knighta, opublikowanej w Saturday Evening Post. W 1940 roku wydano opartą na niej powieść "Lassie, wróć!", której tytułowa bohaterka wzorowana była na pupilu samego Knighta - owczarku Tootsie. Kinowy debiut Lassie miał miejsce w 1943 roku u boku Elizabeth Taylor i Roddy'ego McDowella. Akcja obrazu studia MGM "Lassie, wróć" rozgrywała się w Wielkiej Brytanii, ale film kręcono w studiu w Kalifornii. Sukces filmu dał początek serii kontynuacji zarówno kinowych jak i telewizyjnych produkcji. Najnowsza adaptacja jest jedenastą kinową przygodą Lassie, lecz dopiero drugą wierną ekranzacją powieści Ericka Knighta.

Legendarny owczarek Lassie gości na małym i wielkim ekranie już od 60 lat. Z czasem popularność amerykańskiego serialu zatarła pamięć o korzeniach tej sławnej historii. Podejmując decyzję o nakręceniu najnowszej adaptacji, producent Ed Guiney i reżyser Charles Sturridge postanowili przybliżyć współczesnemu widzowi oryginał, czyli powieść autorstwa Ericka Knighta. Reżyser przyznaje, że sam nie mógł uwierzyć zapewnieniom producenta o szkockich korzeniach historii Lassie. Ed Guiney często spotykał się z podobną reakcją: "Wielu myśli, że to amerykańska opowieść. Tymczasem jest to z gruntu angielska historia i naszym zadaniem jest przypomnieć o tym młodym widzom." "Potraktowałem to jako okazję do nakręcenia filmu ze wspaniałymi krajobrazami, oddającego wyjątkowość miejsc, które odwiedza główna bohaterka", wyznaje Charles Sturridge, który był dla producentów idealnym kandydatem do wyreżyserowania historii łączącej humor z dramatem. Sława tytułowej bohaterki, a także walory scenariusza, również autorstwa Sturridge'a, zachęciły wielkie gwiazdy brytyjskiego kina do udziału w tym przedsięwzięciu. Najważniejszą z nich jest Peter O'Toole, grający księcia Rudling, który usilnie dąży do przejęcia Lassie. Gwiazdor, który pojawia się na ekranach już od 50 lat, współpracował wcześniej z reżyserem Charlesem Sturridge'em i, podobnie jak on, nie znał poprzednich adaptacji "Lassie, wróć". Po zapoznaniu się ze scenariuszem, błyskawicznie podjął jednak decyzję o zagraniu w jego nowym filmie. Rolę siostrzenicy księcia, Cilli, rozsławionej w świecie dzięki młodej Elizabeth Taylor w ekranizacji sprzed 60 lat, zagrała 9-letnia Hester Odgers. Długo trwały poszukiwania aktora do roli Joe`ego, chłopca, który z żalem rozstaje się z Lassie. W końcu kierownik obsady Celestia Fox i Charles Sturridge trafili na Jonathana Masona. 9-letni Jonathan ma na swoim koncie występ w nominowanym do nagrody BAFTA filmie "Nits". Jego ekranową matkę gra nominowana do Oscara Samantha Morton, o której Sturridge mówi: "Jest jedną z najlepszych aktorek swojego pokolenia i do każdego projektu podchodzi z wielkim zaangażowaniem". John Lynch występuje w "Lassie" jako ojciec Joe'ego. O swoim najnowszym filmie, aktor mówi: "To opowieść o przyjaźni, oddaniu i wierze. Jestem dumny, że mogłem w niej zagrać". Pierwszym aktorem, który został wybrany do obsady był jednak Peter Dinklage. Otrzymał on rolę Rowlie'ego, człowieka jeżdżącego po angielskiej prowincji z teatrem lalkowym. "Widziałem go w 'Dróżniku' i postanowiłem, że musi on zagrać w moim filmie" - opowiada Sturridge. Dinklage nie kryje podziwu dla popularności, jaką dalej cieszy się główna bohaterka: "Gdy kręciliśmy sceny na ulicach, ludzie traktowali Lassie jak gwiazdę rocka - pokazywali ją palcami i przywoływali do siebie. To nieśmiertelny pies, który doczekał się własnej serii filmów". W filmie z 1943 roku niezwyciężoną Lassie zagrało 7 różnych psów. "U nas teoretycznie grały 3" - wyjaśnia Sturridge. "W większości scen wystąpił jednak Mason - pies należący do pewnej rodziny z Los Angeles, którego treserka, Mathilde de Cagny, musiała nauczyć wszystkiego od początku" - dodaje reżyser. Wcześniej brano pod uwagę owczarka z Wielkiej Brytanii, ale wkrótce okazało się, że collie hoduje się tam jedynie jako psy wystawowe. W efekcie są dużo mniejsze niż owczarki występujące w latach 30. "Dakota, inny owczarek, który wystąpił w filmie, grał głównie w ryzykownych scenach. Od początku wiadomo było, że odznacza się niezwykłą odwagą i na żądanie może biegać, skakać i pływać. W jednym czy dwóch ujęciach zastępował ją brat Carter" - podsumowuje Charles Sturridge.

"Poza kreskówkami brakuje dziś filmów dla całej rodziny" - twierdzi aktor Steve Pemberton. "Ta historia oferuje coś dla każdego. Najważniejszy jest dzielny zwierzak, który wyrusza w niebezpieczną podróż. Ta historia podnosi na duchu i na pewno wielu widzów utonie we łzach" - zapewnia aktor. John Lynch wtóruje mu w ocenie wyjątkowości tej adaptacji: "Jest w niej wiele romantyzmu, niewinności i wiary w podstawowe wartości. W czasach, gdy wszystko pędzi do przodu, miło zobaczyć film, który pozostaje pod wieloma względami klasyczny". Wielką pomocą w odtworzeniu oryginalnej scenerii przygód Lassie służył reżyserowi scenograf JP Kelly, który doświadczenie zdobywał pracując nad takimi obrazami historycznymi jak "Lost Prince" i "Shooting the Past" Stephena Poliakoffa i "Tristram Shandy" Michaela Winterbottoma. Tym razem stanęło przed nim trudne zadanie rekonstrukcji hrabstwa Yorkshire i Szkocji z lat 40. w plenerach Irlandii i Wyspy Man. "Chcieliśmy pokazać, jak wielka bieda panowała w północnej Anglii lat 30., w czasach, gdy rozgrywała się historia Lassie", podkreśla Kelly. Scenograf dodaje, że nowa adaptacja daje okazję przyjrzenia się ówczesnemu społeczeństwu: "Lassie podróżuje przez Anglię i Szkocję, poznając szereg niekoniecznie poczciwych, ludzi, ale zawsze udaje jej się wydobyć z nich choćby iskierkę dobra". Wrażenie autentyzmu wizji okresu przedwojennego potęgują także kostiumy, zaprojektowane przez Charlotte Walter. Projektantka korzystała z materiałów stworzonych specjalnie z myślą o "Lassie", inne pochodzą bezpośrednio z tamtej epoki. Walter nie mogła użyć strojów z tego okresu ze względu na stopień ich zużycia. Doświadczona kostiumolog szczególnie miło wspomina proces dobierania kostiumów dla Petera O'Toole'a, w których przeważa zieleń oraz dla Jonathana Masona, którego ubrania idealnie komponują się z wyglądem samej Lassie. "W jednej z początkowych scen chłopiec i pies przechodzą przez tłum górników, wychodzących z kopalni. Pośród umorusanych robotników główni bohaterowie trzymają się cały czas razem i wyglądają bardzo podobnie".

Stary przesąd w filmowym biznesie nakazuje wystrzegać się pracy z dziećmi i zwierzętami. Zdjęcia "Lassie" okazały się jednak miłym zaskoczeniem dla aktorów. John Lynch jest pełen podziwu dla talentu aktorskiego jednego ze swoich czworonożnych partnerów: "Gdy zobaczyłem, jak mały Cricket (przyjaciel Lassie) trafia dokładnie w wyznaczone miejsce, nie większe od torebki herbaty, i zaczyna żałośnie szczekać za odjeżdżającą Lassie, pomyślałem, że niewielu aktorów, w tym ja sam, byłoby zdolnych do takiej precyzji". Reżyser Charles Sturridge musiał zmierzyć się jednak z trudniejszym zadaniem niż kierowanie samą Lassie. Na planie nierzadko znajdowała się cała menażeria. Jedna z początkowych sekwencji filmu pokazuje polowanie, które z uśmiechem wspomina Peter O'Toole: "Konie, psy, dzieci, naganiacze, górnicy, a do tego jeszcze lis - proszę to sobie wyobrazić. To wymaga wiele wysiłku i cierpliwości". Steve Pemberton potwierdza słowa swojemu sławnego partnera: "Charles Sturridge potrafi wykazać się w bardzo odmiennych sekwencjach filmu, czego dowiódł już wcześniej, kręcąc film na otwartym morzu. Dlatego niestraszny mu film z wartką akcją pełen dzieci i zwierząt." Spośród zwierzęcych aktorów największe wrażenie na reżyserze wywarł lis. "Hodowcy wiedzą, że psy można wytresować do wielu zadań, ale lisa nie podejrzewaliśmy o takie umiejętności. Thumper okazał się pięknym zwierzęciem, które potrafi wystrzelić w powietrze, zatrzymać się na zawołanie i okazać zadowolenie. Czerpie z tego autentyczną przyjemność". Twórcy korzystali z usług treserów z firmy Birds and Animals Ltd., która ma w swoim bogatym dorobku pracę nad serią filmów o Harrym Potterze. Jedna z treserek, Mathilde de Cagny, przyznaje, że przygotowywanie "Lassie" stanowiło spełnienie jej dziecięcych marzeń. Zapytana o tajniki tresury, de Cagny wyznaje: "Trzeba zacząć od zdobycia zaufania zwierzęcia i przyzwyczaić je do warunków, panujących na planie zdjęciowym. To pozwala zbudować silną więź i zachęca pupila do robienia wszystkiego, czego od niego wymagamy." Charles Sturridge dodaje, że praca de Cagny nie ograniczała się tylko do kilkumiesięcznej tresury owczarka. "Podlegałem tresurze w tym samym stopniu co Lassie, bo kierując zwierzęciem trzeba wyobrazić sobie świat z jego punktu widzenia. Przecież nie może sobie ono powiedzieć, że napastnik tylko udaje 'złego' jak zwykły aktor. Każdy element akcji trzeba przedstawić jak grę, tak aby zwierzę mogło ją zrozumieć, nacieszyć się nią i móc tę scenę powtórzyć". Najgorszym wrogiem Lassie w filmie jest Eddie Hynes, w którego rolę wcielił się Steve Pemberton. Aktor musiał długo pracować nad zdobyciem zaufania psów, tak aby nie wystraszyć ich w trakcie zdjęć. "W ciągu prób stopniowo upodabniałem się do mojego bohatera, mój głos nabierał agresywności. Lassie zdążyła już jednak zrozumieć, że to była tylko gra i wcale nie bała się na mój widok." Filmowcy zadbali o bezpieczeństwo czworonożnych aktorów, zapraszając na plan członka Amercian Humane Association. "W filmie widzowie znajdą wiele konfrontacji Lassie z ludźmi oraz scen, w których pies musi wykazać się bohaterstwem. Chcieliśmy udowodnić, że Lassie była w trakcie zdjęć dobrze traktowana" - tłumaczy producent, Guiney.