Andrzej Stasiuk

Prozaik, poeta, zajmuje się także krytyką literacką, jedna z najgłośniejszych karier literackich lat ostatnich. Uhonorowany wieloma nagrodami, (m.in. nagrodą Fundacji im Kościelskich, 1995), właściciel niekonwencjonalnego życiorysu: w początkach lat osiemdziesiątych zaangażowany w ruch pacyfistyczny, zdezerterował z wojska i półtora roku spędził w więzieniu. Współpracował z pismami wydawanymi przez animatorów literackiego "undergroundu" w Polsce. Niechętny literackim salonom i oficjalności - w roku 1987 wyprowadził się z Warszawy i zamieszkał na dalekiej prowincji, skąd przysyła swoje teksty do najpoczytniejszych i najbardziej prestiżowych gazet i czasopism, najchętniej do "Gazety Wyborczej" i "Tygodnika Powszechnego".

Debiutancki zbiór opowiadań „Mury Hebronu” (1992) przynosił zapis więziennych doświadczeń: obrazki z życia w celi, zapis nagiej, odczłowieczonej egzystencji w świecie, w którym rządzi siła i chytrość. Drastyczne opisy poniżenia oraz przemocy i zarazem patos połączony z liryzmem, sarkazm i artyzm, wyrafinowanie językowe, umiejętność poetyckiego skrótu - oto cechy prozy Stasiuka. Kolejne tomy prozy ugruntowały pozycję literacką Stasiuka. „Opowieści galicyjskie” (1994) to na poły fabularyzowane, na poły reportażowe obrazki z życia mieszkańców podgórskiej prowincji, ze świetnie podpatrzonymi realiami obyczajowymi w dobie transformacji ustrojowej, z wyraźnie zarysowanymi postaciami i perypetiami z ludowej ballady rodem, oraz z klimatem, w którym poetycki liryzm sąsiadował z brutalnością. Opowiadania pomieszczone w tomie „Przez rzekę” (1996) stanowiły kontynuację tak zamierzonego toku opowiadania i osadzone były w podobnych realiach. Tom prozy Stasiuka „Dukla” (1997) został nominowany do literackiej nagrody Nike'98, a opowiadania „Zima...” (2001) do nagrody Nike'02.