"Pianista" - film opowiadający o wojennych losach polskiego kompozytora i pianisty żydowskiego pochodzenia, Władysława Szpilmana - jest przez
Romana Polańskiego określany jako najważniejszy film jego życia.
W przeniesionych na ekran losach Władysława Szpilmana jest wiele elementów wspólnych z losami samego
Romana Polańskiego. Reżyser był świadkiem wkroczenia Niemców do Warszawy. Z rodziną trafił do getta w Krakowie, skąd udało mu się uciec. Do obozów zagłady wywieziono jednak jego najbliższych. Jego matka zginęła w Oświęcimiu, ojcu udało się przeżyć Mauthausen.
"Zawsze wiedziałem, że pewnego dnia nakręcę film o tym najboleśniejszym rozdziale polskiej historii, nie chciałem jednak, by był to film autobiograficzny" - wyznał
Roman Polański.
Wspomnienia Szpilmana okazały się być materiałem, jakiego reżyser szukał - "już po przeczytaniu pierwszego rozdziału". "Była to historia, której szukałem: mimo zgrozy, niosła za sobą pozytywne przesłanie i była pełna nadziei".
Polański uznał, że zapiski Szpilmana "porażają autentyzmem". "Być może dlatego jego historia wydaje się tak poruszająca i prawdziwa. Szpilman opisuje realia tamtego okresu z zaskakującym obiektywizmem, który wydaje się niemal chłodny i naukowy. W jego książce są dobrzy i źli Polacy, dobrzy i źli Żydzi, dobrzy i źli Niemcy" - dodał.
Zdjęcia do filmu powstały w ubiegłym roku. Nakręcono je w studiu Babelsberg pod Berlinem i w Warszawie - na ulicach stolicy, w tym na Pradze, a także na terenach wojskowych w Rembertowie, w Filharmonii Narodowej, we wnętrzach i studiach.
Roman Polański wielokrotnie podkreślał, że był bardzo zadowolony z pracy na planie w Polsce, m.in. z wyglądu statystów. "Jestem absolutnie usatysfakcjonowany. Przeszło to nawet moje oczekiwania" - powiedział.
W postać Szpilmana na dużym ekranie wcielił się
Adrien Brody, któremu partnerują:
Frank Finlay - ojciec Szpilmana,
Maureen Lipman - matka,
Ed Stoppard - brat Henryk,
Jessica Meyer - siostra Regina,
Julia Rainer - siostra Halina,
Emilia Fox - przyjaciółka Dorota. W rolę niemieckiego kapitana Wilma Hosenfelda wcielił się
Thomas Kretchman.
W niewielkich rolach można także zobaczyć polskich aktorów -
Michała Żebrowskiego,
Zbigniewa Zamachowskiego,
Krzysztofa Pieczyńskiego,
Katarzynę Figurę,
Cezarego Kosińskiego,
Zofię Czerwińską.
Scenariusz filmu, oparty na wspomnieniach Szpilmana, napisał
Ronald Harwood. Scenografia to dzieło
Allana Starskiego, kostiumy - Anny Sheppard. Zdjęcia zrealizował
Paweł Edelman, muzykę skomponował
Wojciech Kilar. Solowe partie na fortepianie wykonał Janusz Olejniczak.
"Pianista" zdobył Złotą Palmę na tegorocznym festiwalu w Cannes. Pokaz konkursowy filmu w Cannes zakończył się kilkunastominutowymi owacjami na stojąco.
"Polański stworzył gęstą atmosferę nieustannego strachu i upokorzeń, oczekiwań i zamknięcia w warunkach straszliwego głodu" - napisała wówczas korespondentka DPA, Karin Zintz. Dzięki swoim doświadczeniom, jak uznała Zintz, Polański nie popadł w sentymentalizm i nie wykorzystał spektakularnych efektów, ale "napełnił film wielką wewnętrzną siłą".