SCRATCH jest filmem dokumentalnym, który odkrywa widzom nieznany świat DJ-ów hip-hopowych. Dokument sięga do początków gatunku muzyki, opowiada o pierwszych próbach scratchowania na płytach winylowych, o tym jaki wpływ wywarł hip-hop na tancerzy break dance'u i rapu. Twórcy filmu wspominają także o najnowszym ruchu hip-hopowym, zwanym "turntablism". SCRATCH, to historia o DJ-ach, nieznanych wirtuozach scratchowania na winylach, którzy sprawili, że sposób w jaki słyszymy i odbieramy muzykę zmienił się radykalnie. Do udziału w filmie zaproszono światową czołówkę DJ-ów, znanych ze swoich solowych popisów w scratchowaniu, uczestników międzynarodowych konkursów, producentów płyt, a także tych, którzy grają dla artystów rapowych. W filmie wykorzystano relacje z imprez, a także wywiady z DJ-ami tej klasy co: Qbert, Rob Swift, X-ecutioners, Steve Dee, Cut Chemist & Nu Mark (z Jurassic 5), DJ Craze, The Bullet Proof Scratch Hamsters, The Beat Junkies (wspólnie z Babu, z Dilated Peoples), Z-trip, DJ Premier (Gang Starr), DJ Swamp (Beck), MixMasterMike (Beastie Boys), a także legendy old schoolowe, tj.: Afrika Bambaataa, Grand Mixer DXT, Jazzy Jay i Grand Wizard Theodore (który jest uznawany za prekursora scratchowania). Twórcami filmu SCRATCH są Brad Blondheim i Ernest Meza, a także Allen i Albert Hughes ("Menace2Society", "Dead Presidents" i "American Pimp"). Dokument wyreżyserował Doug Pray ("Hype!"), a sfilmował Robert Bennett. Twórcy ostrzegają, że to nie jest kolejny film o didżejach radiowych, ślubnych, czy techno, to jest materiał o muzykach hip-hopowych (DJ), którzy tworzą swoją sztukę na żywo, przed widownią, scratchując winylowe płyty.
O produkcji
W lutym 2002 roku na Festiwalu Filmowym Sundance, wśród setek gości, obecni byli dwaj producenci filmowi: Brad Blondheim i Ernest Meza. Filmem, który wywarł na nich szczególnie duże wrażenie był "American Pimp", wyreżyserowany przez braci Allena i Alberta Hughes. Producentów zaintrygowała nie tylko sama fabuła filmu, ale także sam projekt, który poprzez swoją formę (dokument) niezwykle oddziaływał na widza. Blondheim i Meza, zainspirowani "American Pimp", długo przy wspólnych kolacjach dyskutowali na temat współczesnej muzyki. Meza opowiadał o swoich doświadczeniach we współpracy z hip-hopowymi DJ-ami, których setki przewinęło się przez modne w Sacramento kluby, w których pracował jako promotor. Wkrótce stało się jasne, że dwaj producenci znaleźli swój temat na film - muzyczny dokument. Do współpracy przy produkcji filmu zaproszono Douga Praya, który miał już na swoim reżyserskim koncie film "Hype!" (pokazany w 1996 r. na festiwalu Sundance). Po długich negocjacjach Pray zgodził się na współpracę, co więcej sam zatrudnił swoich sprawdzonych kolegów po fachu: Roberta Bennetta, a także Allena i Alberta Hughes (znanych z takich produkcji "Menace2Society", "Dead Presidents"). Niedługo potem do ekipy dołączyła Heidi Addison, jako co-producent, a Johnowi Carluccio (producentowi i reżyserowi "Battle Sounds") powierzono rolę doradcy i współproducenta. Robota ruszyła pełna parą w maju 1999 roku. W październiku 1999 roku w Los Angeles twórcy dokumentu przeprowadzili pierwszy wywiad, gościem był DJ Swamp. W ciągu kolejnych kilku miesięcy ekipa filmowców zawędrowała aż nad Zatokę Kalifornijską, gdzie do rozmowy zaproszono Qberta i DJ-a Z-trip. Tam też powstały zdjęcia z Future Primitive Sound Session oraz nocy Beat Lounge. Po powrocie do Los Angeles filmowcy nagrali kolejne wywiady, a także imprezy z udziałem Beat Junikes, Cut Chemist, Numark of Jurassic 5 oraz Dilated Peoples. Nowy York przywitał filmowców w lutym 2000 r. mroźnym powietrzem i gorącymi rytmami DJ-ów Qberta, Roba Swifta i The Allies podczas John Carluccio Turntablist Festival. Latem 2000 roku nakręcono ostatnie zdjęcia do dokumentu SCRATCH min. w Nowym Yorku podczas pierwszej na świecie konwencji Skratchton (wywiady z Afrika Bambaataa, Stevem Dee, DJ-em Shadow), a także w San Bernardino, gdzie ekipa pojechała specjalnie, by sfilmować koncert grany przez DJ Premiera oraz Gang Starr. Cały rok musiał upłynąć zanim twórcy dokumentu SCRATCH zamknęli projekt.
O DJ-ach zaproszonych do udziału w filmie
GRAND WIZARD THEODORE Grand Wizard Theodor jest uważany za "wynalazcę" scratchowania płyt, tzn. poruszania winylowym krążkiem (w trakcie jego odtwarzania na adapterze) do przodu i tyłu. Grand Master Flash jako pierwszy zaadaptował "pocieranie" płyty tak, by dzięki temu stworzyć z oryginalnego utworu zupełnie nową jakość, ale to właśnie Theodor nadał tradycyjnie brzmiącym dźwiękom niepokojący, rytmiczny charakter. W latach 70-tych Wielki Czarodziej występował wspólnie z L Brothers. Wkrótce potem sam założył rapowy zespół Fantastyczną Piątkę (Fantastic Five), która w świecie hip-hopu cieszy się szerokim uznaniem. Theodor jest autorem ścieżki muzycznej do nowatorskiego jak na lata osiemdziesiąte filmu "Wild Style" (1982 r.). Do udziału w tej niskobudżetowej produkcji, wyreżyserowanej przez Charliego Ahearna, twórcy zaprosili min. The Cold Crush Brothers, Fantastic Five, Busy Bee, Grand Master Flasha, a także artystów tworzących graffiti i tancerzy breakdancu. Film został uznany za najwierniejszy portret wczesnej sceny hip-hopowej. AFRIKA BAMBAATAA Choć za czołowego założyciela ruchu hip-hopowego uznaje się DJ Cool Herca, to nikt nie zaprzeczy, że olbrzymi wpływ na kształt samej muzyki wywarł Afrika Bambaataa, który w 1973 roku założył The Universal Zulu Nation. Dzięki organizacji UNICEF udało mu się wyjechać do Arfyki, a po powrocie do Stanów, zaczął zupełnie nowe życie. Już jako DJ postanowił zgromadzić wokół siebie różnego rodzaju artystów ulicznych, od twórców graffiti, tancerzy break dancu, aż po raperów i muzyków ulicznych. Ruch, który stworzył - Zulu Nation, ma na całym świecie tysiące członków i zwolenników (włączając artystów hip-hopowych). W czasach jego początków, stowarzyszenie miało być dla młodych ludzi alternatywą dla gangów działających w Nowym Yorku. Afrika Bambaataa zgromadził wokół siebie grupę utalentowanych DJ-ów (Grand Mixer DXT, Jazzy Jay, Red Alert, Grand Wizard Theodore), których wypowiedzi można usłyszeć także w dokumencie SCRATCH. Jako muzyk "Bam" zasłynął z hitu "Planet Rock". JAZZY JAY "Niewiele dzieje się w hip-hopie bez mojej wiedzy i udziału". Ten cytat z filmu SCRATCH mówi wszystko o DJ-u Jazzy Jay. Jego zespół The Jazzy 5 powstał z inspiracji legendarnego w świecie hip-hopu - Afrika Bambaataa. Sam Jazzy Jay znany jest z udziałów w roli jurora na licznych międzynarodowych zawodach DJ-ów (DMC, ITF, NMS...). Założył wytwórnię Def Jam, jest właścicielem kolekcji ponad 350 000 płyt, wśród których znaleźć można złote i platynowe, pomagał wyprodukować krążek dla samego LL Cool J-a. Wywiadu dla filmu SCRATCH, DJ udzielił w swoim domu w Brooklinie. GRAND MIXER DXT DXT był jednym z pierwszych członków ruchu Zulu Nation działającego w południowym Bronksie po opieką Afrika Bambaataa. Jego sylwetka pojawia się w dokumencie z bardzo wyjątkowego powodu. Otóż DXT wykonuje solówki scratchując winylowe płyty (w instrumentalnym utworze "Rockit") podczas występu Herbiego Hancocka w 1984 r. na rozdaniu nagród Grammy. Ten jedyny element całego przecież show był iskrą, która wznieciła ogień w głowach całej generacji młodych DJ-ów. W filmie opowiadają o tym wydarzeniu, jak o przełomie w całym swoim życiu DJ-e: Qbert, MixMasterMike, Cut Chemist, Faust oraz Babu. To, co zrobił Grand Mixer DXT było poza zasięgiem wszystkich, którzy pracowali wówczas na adapterach. STEINSKI Steve Stein współtworzy duet Double & Steinski i jak sam przyznaje nie jest scratchującym DJ-em. Znacznie lepiej sprawdza się jako producent, który potrafi złożyć w harmonijną całość utwory z płyt wydanych jeszcze w latach 80-tych ("Lesson 3 history of hip-hop"), czy muzycznie zilustrować wydarzenie historyczne, jakim było morderstwo prezydenta Kennedy'ego ("The Motorcade Sped On"). Zarówno Cut Chemist jak i DJ Shadow, przyznają, że Steinski jest dla nich inspiracją. MIX MASTER MIKE Mike jest współzałożycielem grupy Invisibl Skratch Piklz. Zasłynął także jako wielokrotny mistrz świata w zawodach DJ-ów (od końca lat '80 aż do połowy '90). Dzisiaj znany jest szczególnie ze współpracy z zespołem Beastie Boys. Do grania hip-hopu zainspirował Mike'a wspólny występ Grand Mixera z Herbiem Hancockiem w 1984 roku. Zanim Mike wydał swoją solową płytę, dłuższy czas grywał na różnego rodzaju przyjęciach i imprezach. W filmie SCRATCH popisuje się wieloma trikami i bogatą techniką scratchowania na winylach. To właśnie Mix Master Mike był pierwszym, który pokazał Qbertowi na czym polega gra na adapterach. QBERT i THE INVISIBL SKRATCH PIKLZ Qbert uważa się za najbardziej utalentowanego i sprawnego technicznie spośród wszystkich DJ-ów. Już od dawna jest wykluczony z udziału we wszystkich konkursach muzyków hip-hopowych (w przeciwnym razie konkurenci z góry skazani byli by na przegraną). Qbert współzałożył zespół the Invisibl Skratch Piklz. W 2000 roku wydał solowy album, który był inspiracją dla twórców filmu animowanego zatytułowanego, podobnie jak płyta "Wave Twister". Qbert pojawia się w SCRATCH-u podczas wspólnej z przyjaciółmi sesji muzycznej w swoim domu w Daly (California). DJ SHADOW DJ Shadow jest jednym z niewielu innowatorów wśród muzyków hip-hopowych. W swoich produkcjach ("Endtroducing", "Preemptive Strike") płynnie przeplatają się ze sobą elementy muzyki klasycznej, hip-hopu, soulu, a nawet techno. Oprócz tego, że jest uznanym na rynku producentem muzycznym (Blackalicious, the Quannum Project i in.), Shadow jest także spełnionym DJ-em, który uwielbia grać na żywo, rozpalać publiczność swoimi niesamowitymi dźwiękami. W dokumencie SCRATCH pojawia się w otoczeniu ponad pół miliona płyt, przechowywanych w piwnicy, jednego z jego ulubionych sklepów muzycznych. ROB SWIFT and the X-ECUTIONERS Nowojorską grupę the X-ecutioners tworzą DJ-e: Roc Raida, Rob Swift i Mista Sinista. Wszechstronnie utalentowana grupa muzyków od lat bierze udział w konkursach i pracuje nad nowymi kawałkami. Roc Raida jest zwycięzcą światowych finałów zawodów DMC (rok 1995), Eclipse wygrał w 1996 r. finały ITF, a także grał z Organized Konfusion, a Mista Sinista nagrywał dźwięki dla Common, Beatnuts i innych. Rob Swift jest jednym liderów ruchu scratchujących muzyków. W SCRATCH-u zespół popisuje się wspólną grą na czterech adapterach w domu Roca Raida. Wywiad z Robem Swiftem przeprowadzono podczas jazdy jego samochodem po dzielnicy Queens. DJ BABU and THE BEAT JUNKIES Miasto Aniołów reprezentuje zespół (stale powiększający swój skład) - The Beat Junkies. Jego przedstawiciele (Babu, DJ Curse oraz Melo-D) wypowiadają się w imieniu całej grupy. Junkies opanowali wszystkie środki przekazu jakie tylko mogli zdobyć i wykorzystać DJ-e hip-hopu dla reklamowania swojej muzyki. Zespół ma własne audycje radiowe, współpracuje z twórcami telewizyjnego show "Farm Club", pojawia się na licznych konkursach (co więcej wygrywa je!), nagrał już wiele płyt i jak prawie wszyscy muzycy zaczynał przygodę z muzyką od pracy w sklepach z płytami. DJ FAUST and DJ SHORTEE W środowisku DJ-ów nie ma wielu par, które by pracowały i mieszkały razem, tak jak duet Faust i Shortee z Atlanty. On jest uznanym i cenionym w środowisku hip-hopowym DJ-em, ma na swoim koncie kilka solowych płyt (najnowsze to "Inward Journeys"). Ona jest jeszcze żółtociobem, ale tego nie zgadłby nikt, kto choć raz posłuchał jej miksów na "The Dreamer". Shortee jest jedyną kobietą DJ-em, nie tylko w filmie SCRATCH, ale także wśród innych muzyków hip-hopowych. DJ CRAZE and THE ALLIES Craze pochodzi z Miami, zasłynął z tego, że udało mu się zdobyć trzy mistrzostwa światowe w zawodach DMC (1998, 1999, 2000!). W filmie SCRATCH pojawia się przez kilka minut, w komentarzach na miarę mistrza, potrójnego! Najnowsza płyta The Allies zatytułowana jest "D-Day", a wyprodukowana została przez Asphodel. STEVE DEE Steve Dee mieszka w nowojorskiej dzielnicy Harlem i reprezentuje drugą generację (post-old-school) DJ-ów hip-hopu. Był pionierem, który wyizolował z utworów muzycznych pojedyncze dźwięki perkusji i przearanżował je tak, by powstała całkowicie nowa forma muzyczna. Dorobek Steve'a nie kończy się tylko na "nowinkach technicznych", udało mu się bowiem założyć zespół The X-ecutioners oraz wygrać kilka znaczących konkursów DJ-skich (min. New Muusic Seminar's Battle for World Supremacy w 1990 r.). Muzyk wypowiada się cynicznie na temat scratchowania, twierdzi, że już sama kwalifikacja jakiegoś DJ-a do tego akurat nurtu w muzyce zniechęca do współpracy z innymi artystami. Ona sam próbuje od takiego zaszufladkowania uciec, czego dowodem jest współpraca z takimi muzykami jak Michael Jackson, Doug E. Fresh, Blackstreet, 2 Live Crew. CUT CHEMIST i NUMARK z zespołu JURASSIC 5 Duet znany jako "Less than Six" tworzą Cut Chemist i Numark, czyli jedna trzecia zespołu Jurasssic 5. Ci pochodzący z Miasta Aniołów producenci - DJ-e, słynął z tego, że nie lubią zatrzymywać się przy jednym stylu muzycznym na długo, ciągle wprowadzają do swoich produkcji nowe elementy, innowacje. Lubią eksperymenty z dziwnymi, a także nietypowymi instrumentami (Numark podczas wywiadu dla potrzeb filmu SCRATCH przymocowuje do swojego adaptera gumową linkę i gra na niej jak na basie!). W tym dokumencie duet występuje wspólnie z całym zespołem Jurrassic 5 w teatrze El Rey, w Los Angeles. DJ PREMIER DJ Premier na stałe współpracuje z grupą Gang Starr, ale ze względu na ogromny potencjał twórczy i artystyczny jest dziś jednym z najlepszych producentów hip-hopowych (pracował już między innymi dla KRS-ONE, Notorious B.I.G., JayZ, Limp Bizkit). W dokumencie SCRATCH można go zobaczyć podczas występu dla ponad pięćdziesięciotysięcznej publiczności koncercie Cypress Hill "Smoke Out", w San Bernadino (październik 2000 r.). Wywiad z DJ-em Premier nakręcono w jednej z restauracji jego rodzinnego miasta - Nowego Yorku. Z-TRIP Pochodzi z Arizony i jest prawdziwym muzycznym zapaleńcem, który w sklepie z płytami czuje się jak u siebie w domu. Z-Trip przyznaje, że rutyna wśród DJ-ów potrafi zepsuć nawet najlepszą imprezę (ciągle te same utwory scratchowane na te same sposoby). W środowisku hip-hopowców ma reputację "boga rocka", ponieważ często wykorzystuje w swoich miksach, zamiast standardów hip-hopu, heavy metalowe nagrania. Nie robi tak dlatego, że przedkłada inne gatunki muzyczne nad hip-hop, ale dlatego, że chce i potrafi łamać ustalone wcześniej reguły. W dokumencie SCRATCH pojawia się podczas występu na San Francisco Future Primitive Sound Session. DJ RELM z SUPERNATURAL TURNTABLE ARTISTS Relm i Streak to już młodsza generacja DJ-ów z Zatoki Kalifornijskiej, którzy chętnie czerpią z bogatego dorobku poprzedników np. The Invisibl Piklz. Wywiad dla potrzeb filmu przeprowadzony jest z Relmem zaraz po jego zwycięstwie w Światowych Mistrzostwach ITF na Hawajach (1999 r.). DJ KRUSH DJ Krush pochodzi z Tokio, w filmie twórcy pokazali jedynie jego występ w teatrze El Rey w Los Angeles (lato 2000 r.), ponieważ muzyk nie mówi po angielsku, wywiad nie był możliwy. Współpracował z raperami - Mos Def, Guru, wydał także kilka płyt, które przyniosły mu popularność na skalę międzynarodową ("Krush", "Meiso", "MiLight", "Code 4109"). Jak sam przyznaje, DJ-em postanowił zostać po obejrzeniu w 1982 r. filmu "Wild Style". Krush uwielbia w swoich miksach wykorzystywać japońskie melodie oraz instrumenty. THE BULLET PROOF SCRATCH HAMSTERS W skład zespołu wchodzą legendarni w środowisku hip-hopu artyści: DJ Cue, Eddie Def, Quest i DJ Marz. Ta niesamowicie utalentowana trójka muzyków na przełomie lat osiemdziesiątych wspólnie z zespołem the Invisibl Skratch Piklz grywała w San Francisco. Muzycy byli przeciwni startowaniu w konkursach, unikali sławy. Popularność przyszła do nich sama, po wydaniu genialnych albumów i megamiksów. DJ SWAMP Zasłynął przede wszystkim z poświęcenia, z jakim grał na finałach konkursu DMC US w 1996 r., poraniony odłamkami pękniętej płyty. Swamp porzucił zajęcie zamiatacza ulic dla DJ-owania, zaraz po tym jak dostał propozycję pracy dla Becka. Artysta znany jest w środowisku z wydania płyty zadedykowanej sobie i innym DJ-om. Wywiadu dla filmu SCRATCH udzielił w październiku 1999 r., w swoim studiu (Los Angeles), gdzie produkuje płytę winylową specjalnie przeznaczoną do scratchowania. W filmie SCRATCH występują także: ALMIGHTY K.G., DOT A ROCK, and KEVIE KEV Tych trzech Mistrzów Ceremonii (MC) jeszcze starej, dobrej szkoły, pojawia się w filmie tylko przez moment. Opowiadają oni o historii współpracy raperów z muzykami hip-hopowymi i o tym jak zmieniły się wspólne relacje DJ-MC, po sukcesie na listach na listach przebojów, "Rappers Delight". Almighty K.G. pełnił rolę MC dla zespołu the Cold Crush Brothers. Kevie Kev i Dot a Rock tworzyli zespół wspólnie z the Fantastic Freaks (Grand Wizard Theodor). BILLY JAM and DAVE POUL Ci dwaj przyjaciele oprócz tego, że są dobrymi DJ-ami, dają olbrzymie wsparcie kalifornijskiej scenie hip-hopu. Dave Poul jest założycielem i właścicielem niezależnej wytwórni płytowej Bomb Hip Hop, która wydała min. "Return of the DJ" (3 części). Billy Jam promował hip-hop jako dziennikarz na antenach przeróżnych rozgłośni radiowych w San Francisco (łącznie z nadawanym przez niego nielegalnym programem "Pirate Fucking Radio"). Podobnie jak Dave, założył własną wytwórnię - Hip-Hop Slam. NAUT HUMON Asphodel Records jest jedną z najpopularniejszych wytwórni muzycznych, która specjalizuje się w wydawaniu płyt artystów hip-hopowych (nagrywali dla niej: Rob Swift, MixMasterMike, DJ Craze, The Allies i innni). Jej współwłaścicielem jest Naut Humon. Spełniony producent muzyczny, ryzykant i ekscentryk, znany jest w całej Kalifornii. JOHN CARLUCCIO W ciągu ostatniej dekady John zarejestrował na kasecie video ponad 200 godzin wywiadów z muzykami hip-hopowymi oraz z uczestnikami zawodów DJ-skich. Materiały filmowe zebrano i wydano pod wspólnym tytułem "Battle Sounds". Jest to dokument pracy jednego człowieka poświęcony historii i rozwojowi ruchu DJ-ów, których podstawowym narzędziem pracy jest adapter. Dla potrzeb filmu SCRATCH, Carluccio prezentuje unowocześniony przez niego system zapisu technik gry na adapterach, tak by kompozycje DJ-ów mogły posłużyć kolejnym generacjom miłośników hip-hopu. CHRISTIE Z. PABON and DMC W czasie, kiedy filmowcy przeprowadzali wywiady z Christie, pełniła ona akurat funkcję koordynatora pojedynków DJ-ów na konkursie DMC. Nazwa konkursu jest skrótem od "Disco Mix Club". Teraz, inaczej niż w przeszłości, DMC jest kojarzony wyłącznie z hip-hopem i najbardziej prestiżowymi pojedynkami muzyków. Pod okiem Christie zawody nabrały bardziej profesjonalnego charakteru, walki są sprawiedliwe i stoją na wysokim poziomie. Takie konkursy to wyjątkowa szansa dla "domowych" DJ-ów, żeby wypłynąć na szerokie wody show biznesu. MARK HERLIHY and DOZE GREEN Mark Herlihy jest twórcą the Future Primitive Sound Sessions. Przedsięwzięcie ma za zadanie zintegrować artystów poprzez wspólne sesje nagraniowe. Sama idea wybiega jednak poza "tylko" jednoczące cele, Future Primitive jest uznaną marką producencką, która promuje najbardziej innowacyjne gatunki sztuki oraz artystów z Zatoki Kalifornijskiej. Choć zaczynał jako tancerz break dancu - "b-boy", i miał na wet swoje taneczne role w filmach "Wild Style" i "Style Wars", to dziś Doze Green znany jest raczej jako twórca graffiti, którego obrazy (teraz nie musi już malować na pociągach, może sobie pozwolić na płótna olejne) wystawiane są w galeriach, reprodukcje pojawiają się w prestiżowych magazynach i na okładkach albumów hip-hopowych.