Narratorem opowieści jest dziesięcioletni Staszek Szewczyk, chłopiec wychowany w mieście, posłany do szkoły w Popielawach, rodzinnej wsi jego dziadków. Staszek spisuje pamiętnik, zdając sprawę z historii kowalskiego rodu Andryszków. Niegdyś pierwszy z Józefów Andryszków zbudował Kinomaszynę - urządzenie do wyświetlania malowanych ręcznie obrazów. W przeddzień jej uruchomienia wybuchło powstanie styczniowe, w którym Józef zginął. Przed śmiercią doprowadził do zaledwie jednej projekcji. Teraz, pod koniec lat 60-tych szósty z rodziny Andryszków zwany Szustkiem, chce odtworzyć wynalazek pradziada. Natrafia jednak na opór ojca, który upatrując w Kinomaszynie źródła cierpień kolejnych pokoleń rodu, chce obronić syna przed podobnym losem

"Historia kina w Popielawach" to przepiękna splatająca ze sobą historię i teraźniejszość bajkowa opowieść Jana Jakuba Kolskiego. Wychowany w mieście dziesięcioletni chłopiec, Staszek Szewczyk – uczy się w wiejskiej szkole w Popielawach, rodzinnej wsi swoich dziadków. Chłopiec zafascynowany opowieściami o rodzie Andryszków i skonstruowanej przez Józefa Andryszka (Krzysztof Majchrzak) w XIX wieku kinomaszynie, postanawia opisać ich historie. Szczególnie teraz staję się ona ważna, gdyż najmłodszy z rodu Andryszków postanawia zniszczoną w trakcie powstania styczniowego kinomaszynę zrekonstruować, a napotyka ogromny opór ze strony swojego ojca.