SYMULACJA PIEKŁA. O filmie DAU. Degeneracja

Esej z piekła projektu DAU

„Piekło jest puste, a wszystkie diabły są tutaj” – tak w „Burzy” napisał William Szekspir, a ja pytam się: skoro diabły są wśród nas, to czyż nie jesteśmy w piekle?

– czym jest dau? wstęp

Projekt DAU to monumentalne przedsięwzięcie rosyjskiego reżysera Ilji Chrzanowskiego, realizowane w latach 2009–2019. Nazwa projektu pochodzi od zdrobnienia nazwiska radzieckiego fizyka Lwa Landaua, którego biografia początkowo miała być głównym tematem filmu. W toku pracy projekt przekształcił się jednak w wieloletni eksperyment filmowo-społeczny. W ukraińskim Charkowie zbudowano ogromny kompleks stylizowany na radziecki instytut naukowy z lat 30.–60. XX wieku. Setki uczestników – głównie osoby niezwiązane z aktorstwem: naukowcy, robotnicy, mistycy, członkowie służb i artyści – żyły tam miesiącami, a niektóre z nich nawet latami, w odcięciu od współczesnego świata i w realiach epoki. Większość wydarzeń była dokumentowana przez kamery, co zaowocowało powstaniem kilkunastu filmów.
– architektura piekła

Instyt DAU na potrzeby filmowego projektu (…) obejmował zaprojektowanie i budowę monumentalnego, quasi-stalinowskiego kompleksu, luźno wzorowanego na Instytucie Problemów Fizycznych w Moskwie (gdzie Landau pracował przez większą część swojego życia), zlokalizowanego na terenie dawnego basenu Dynamo, niedaleko centrum Charkowa na Ukrainie„.

Czyli można wyobrazić sobie, że wkraczając do DAU wstępujemy do podziemia, skoro tak jest ono położone, gdzieś gdzie kiedyś istniał basen.

W „Notatkach z podziemia” Fiodora Dostojewskiego podziemie ma pokazać wewnętrzne konflikty i izolację bohatera. Podziemia mogą symbolizować również tajemnicę, drogę ku odrodzeniu albo tajemną, ukrytą wiedzę.

Podziemie to jednak przede wszystkim symbol zaświatów. Tam trafiają dusze po śmierci. Gdzie nie spojrzeć, rozglądając się po religiach świata, zaświaty w podziemiach mają dość ponurą funkcję – funkcję piekła.

Korytarze z filmów DAU przypominają mi korytarze z centrum piekła z filmu „Hellraiser II” – ich zadaniem jest uwięzienie duszy. W sensie tego, co mówi głos rabina Steinsaltza z offu w DAU. Degeneracja – piekło to mycie dusz, które nie spełniły swego zadania – wydaje się to idealne porównanie.

DALSZA CZĘŚĆ, bo to dość długi esej: https://absolutnieokinie.pl/2025/04/09/symulacja-piekla-o-filmie-dau-degeneracja