Gollum

Postać stworzona przez J.R.R. Tolkiena na kartach powieści "Hobbit", która powraca w trylogii "Władcy pierścieni". Pierwotnie nosił imię Smeagol (lub Trahald) i był Stoorem, czyli przynależał do jednego ze szczepów hobbitów. Zmieniło go zdobycie Pierścienia; został wygnany z rodzinnych stron i zmuszony tułać się po Śródziemiu. Wpływ Pierścienia i nienaturalnie długie życie zmieniły go w karykaturalną, spotworniałą, ale również bardzo nieszczęśliwą istotę. Był czwartym, który go nosił (po Sauronie, Isildurze i Deagolu).

Smeagol stawał się Gollumem pod wpływem obcowania z Pierścieniem. Deagol był jego kuzynem, który znalazł Pierścień w czasie połowów ryb. Smeagol zażądał przedmiotu, mówiąc, że będzie jego urodzinowym prezentem. Jednak chęć posiadania był tak wielka i niepohamowana, że zamordował kuzyna. Został odtrącony przez rodzinę oraz społeczność, po czym wygnany. Zamieszkał w Górach Mglistych, gdzie stopniowo ulegał woli "swojego skarbu". Tam również napotkał Bilbo Bagginsa, który stał się nowym posiadaczem Pierścienia, co Gollum uważał za niecny podstęp i zdradę. Chociaż hobbit niejako wygrał Pierścień w grze w zagadki (ocalił swoje życie, gdyż Gollum musiał pozwolić mu odejść), to tak naprawdę znalazł przedmiot, który chciał zmienić właściciela. Tym samym rozpoczął się dla Golluma długi okres nienawiści i chęci zemsty, połączony zarazem z nieuświadomioną ulgą, że wyzwolił się spod władzy Pierścienia. W samotności, pozbawiony swojego skarbu, spędził kolejne lata na bezcelowej tułaczce, która zmieniła się, gdy poznał Frodo i Sama. Łudząc się, że ma szansę odzyskać Pierścień, dotarł z nimi aż do Góry Przeznaczenia, w której czeluściach zginął, by choć na chwilę ponowie mieć swój skarb w rękach (po wcześniejszej walce z Frodem, w której ogryzł mu palec, powtarzając tym samym gest Isildura odcinającego rękę Sauronowi).
Gollum zyskał nowe imię od nawyku obrzydliwego odgłosu połykania. Jego postać, wielkości mniej-więcej hobbita, z daleka przypominała wiewiórkę pozbawioną ogona. Tolkien wyjaśnił, że Gollum miał bladą skórę, ale na kościstym ciele nosi ciemne ubrania. Mimo to większość ilustratorów, a później filmowców, przedstawiała go jako prawie nagiego. Jeden z Orków opisał Golluma jako przypominającego "bardziej pająka albo zagłodzoną żabę"; wyniszczonego, wychudzonego, ale zarazem niezwykle silnego oraz zręcznego. Na skutek działania pierścienia długość jego życia znacznie przewyższyła długość życia jego przodków, bowiem liczył sobie około 600 lat. 
Gollum pojawiał się w każdej części "Władcy Pierścieni" napisanej przez Tolkiena. Powstała także seria słuchowisk zrealizowana w 1981 roku przez BBC, a po raz pierwszy na ekranie jego postać animował Ralph Bakshi w 1978. Wizerunek, jaki zostaje wykorzystany w grze "Śródziemie: Cień Mordoru" bezpośrednio nawiązuje do filmów Petera Jacksona, gdzie perspektywa stworzenia postaci Golluma (Andy Serkis) była przełomowym krokiem dla rozwoju technologii CGI.